Brief aan de Hebreeën

Binnenwerk Brief aan de Hebreeen 13-02-2009 12:55 Pagina 15 Luisteroefeningen Het heil dat verkondigd wordt, neemt door de heilige Geestbevrijdende vormen aan. Wat de schrijver van de brief te zeggen heeft, omsluit hij dooropnieuw te spreken over engelen (Heb. 2:5 en 16). Hij doetuitspraken met eenzelfde thema. Wat de schrijver te zeggen heeft, sluit ook aan bij zijn oproepin Hebree? n 2:1-4 om ernst te maken met het horen. Hetgeloof van christenen kan immers worden aangevochten. Erbestaat een scherp contrast tussen wat een christen gelooft ? nwat een christen ervaart in het leven van alledag. Wat we geloven, zien we nog niet (Heb. 2:8). Wat we geloven is datde komende wereld onderworpen is aan de Zoon. De toe- Op geheel eigen wijze citeert de schrijver Psalm 8. Wie Psalm 8 in het Oude Testament leest, zal ontdekken dat in depsalm de hoge positie van de mens wordt bezongen. Heel degeschapen werkelijkheid is onder de heerschappij van de mensgebracht! Door de wijze waarop de schrijver van de brief aande Hebree? n echter deze psalm citeert, verandert de oorspron-denkt. Het accent komt te liggen op de vernedering van de Bij het citeren van Psalm 8 is eveneens van belang dat Godalles heeft onderworpen aan de vernederde Zoon. De vernederde is vanwege zijn lijden en dood de verhoogde. Ditparadoxale behoort bij het geloof in Jezus. De verhoging van Jezus vormt het bewijs dat zijn dood heilsbetekenis heeft!onderworpen! ? komt aan de dag dat er in zijn vernedering ? zijn lijden en dood ? iets beslissends is gebeurd voor alles eniedereen. Mensen verkeren in een onheilssituatie. In Hebree? n 2:10gunt de schrijver de lezers een kijkje in het wezen van God. Binnenwerk Brief aan de Hebreeen 13-02-2009 12:55 Pagina 14 Lezen: Hebree? n 1 en 2 14 Welke eerbiedwaardige naam de Zoon heeft ontvangen, ontdekken we in deze citaten, waarin God spreekt tot de Zoon. We doen de verrassende ontdekking dat de Zoon door God wordt aangesproken met God en Heer! De Zoon komtde naam van Heer toe, omdat in hem God Zelf aan het woordkomt! De Zoon is sprekend God. Wat de schrijver in dit vers bedoelt met: ? Maar wanneer hij deeerstgeborene de wereld weer binnenleidt? ? is niet helemaalduidelijk. Waarschijnlijk is de betekenis dat God in de komen-de wereld de Zoon presenteert aan de aardse en hemelse In Hebree? n 1:7 wordt bedoeld dat engelen deel uitmakenvan de vergankelijke schepping en Gods helpers zijn. Daartegenover wordt in Hebree? n 1:8 over de Zoon gezegddat hij dezelfde blijft in eeuwigheid. In Hebree? n 1:14 blijktdat engelen slechts dienstbaar zijn aan de zaak van de Zoon enin dienst staan van de redding, een kernwoord in de brief! In dit vers wordt een beeld gebruikt uit de scheepvaart; chris-tenen is het woord dat God gesproken heeft door zijn Zoon. Engelen hebben een rol gespeeld bij de Thora, die aan Isra? lgeschonken is. De woorden van God mogen niet in ongeloofgeminacht worden. Dat geldt al voor de woorden waarbijengelen een rol hebben gespeeld. Des te meer geldt dat voorhet spreken van God in de Zoon. Dit vers ademt de sfeer vande rechtbank. Prachtig komt in dit vers ook naar voren dat de woorden vanbij de Heer. Hij heeft gesproken; zijn woorden zijn gehoord. De mensen die de woorden als eersten hebben gehoord, hebben die woorden op hun beurt gesproken en doorgegeven. De tweede generatie christenen heeft deze woorden gehoorden mag aan deze woorden stem geven voor een volgendegeneratie. Hoorders van de woorden van God worden totsprekers van deze woorden. Binnenwerk Brief aan de Hebreeen 13-02-2009 12:55 Pagina 13 Luisteroefeningen elke dag. Op die weg kunnen mensen de hoop verliezen en dezekerheid van het geloof eveneens. Zij mogen erop vertrou-wen dat hun weg wordt omsloten door het spreken van God God en de Zoon hebben een unieke relatie. De Zoon is het De Naardense Bijbelvertaald: ? Hij is afdruk van zijn bestaan. ? We kunnen hierbijdenken aan een stempel en een stempelafdruk. De Zoon is destempelafdruk van God in deze wereld. Kijk naar deze stem-pelafdruk, de Zoon, en je ziet de stempel, God! In dit vers vertelt de schrijver dat de Zoon een eerbiedwaar-diger naam heeft ontvangen dan de engelen. Welke naam Om daar een antwoord op te krijgen, moeten we er oog voorkrijgen dat de schrijver van de brief op een bijzondere manieromgaat met de teksten uit het Oude Testament. De tekstendie in Hebree? n 1 geciteerd worden zijn Psalm 2:7, 2 Samu? l7:14, Psalm 96:7, Deuteronomium 32:43, Psalm 104:4, Psalmacht citaten uit het Oude Testament in de veertien verzen van Hebree? n 1! Hieruit blijkt al dat het Oude Testament vanwaarde is voor de boodschap van de schrijver van de brief aande Hebree? n. Het bijzondere van zijn manier van citeren is dat hij de citatenanders toe te passen dan ze oorspronkelijk bedoeld zijn. Wiede moeite neemt om Hebree? n 1:6 te vergelijken met Deuteronomium 32:43 en Psalm 96:7, zal ontdekken dat indeze teksten uit het Oude Testament wordt opgeroepen om God eer te bewijzen. De schrijver van de brief aan de Hebree? n betrekt deze woorden echter op de Zoon! Klaarblijkelijk kunnen teksten uit het Oude Testament opmeerdere manieren serieus worden genomen. In plaats vandeze manier van omgaan met het Oude Testament als aan-stootgevend te ervaren, mogen we dit als een verademing zien. interpretatie als zaligmakend beschouwen. In deze manier vanomgaan met het Oude Testament bewijst de schrijver van debrief aan de Hebree? n zich als een originele denker! Binnenwerk Brief aan de Hebreeen 13-02-2009 12:55 Pagina 12 Lezen: Hebree? n 1 en 2 12 zeggen heeft, wordt tenslotte gezegd in de Zoon. Nadat in Hebree? n 1 overduidelijk is gebleken dat ? spreken bij God hoort? , wordt in Hebree? n 2 de keerzijde daarvangenoemd: van de mens wordt verwacht dat hij hoort naar God. Van de mens wordt verwacht dat hij het spreken van Dat Hebree? n 1 en 2 bij elkaar horen, blijkt ook daaruit dat inbeide hoofdstukken geschreven wordt over engelen. Het zalvoor iemand uit de eenentwintigste eeuw die deze brief leest, niet meteen helder zijn waarom de schrijver van de brief overengelen gaat schrijven wanneer hij vertelt over God, die eensprekende God is. De achtergrond is dat in het geloof vanIsra? l engelen een rol hebben gespeeld bij het geven van dewet aan Isra? l. Een neerslag daarvan zien we in Galaten 3:19en Handelingen 7:53. Daar wordt gezegd dat het volk de wetschrijver wil dus duidelijk maken dat het spreken van God inde Zoon de woorden van de engelen overtreft! Nergens komt God zo duidelijk aan het woord als juist in de Zoon. In Hebree? n 1 vertelt de schrijver dat de Zoon ver verheven isboven de engelen. In Hebree? n 2 vertelt hij echter ook dat de Zoon voor korte tijd lager dan de engelen geplaatst was. Opdat moment gebruikt de schrijver voor het eerst in zijn briefde naam Jezus. Want daar spreekt hij over de Zoon, die als Wie bij het lezen van Hebree? n 1 en 2 deze grote lijnen probeert vast te houden, zal hopelijk door de bomen het bosevangelie van de sprekende God horen. In het Oude Testament wordt de koning wel eens ? zoon vanerkent God de koning. Ook Isra? l wordt zoon van God Uit wat de schrijver van de brief over de Zoon vertelt, blijkt? nu de tijd ten einde loopt? gesproken tot de mensen door de Zoon. Heel compact wordt op deze wijze meteen al aan hetbegin verteld: mensen gaan de weg van de harde realiteit van Binnenwerk Brief aan de Hebreeen 13-02-2009 12:55 Pagina 11 Lezen: Hebree? n 1 en 2 Het spreken van God en het horen van de mensen1 Jezus, sprekend God Wij leven in een multiculturele en een multireligieuze samen-leving. We werken met mensen die een andere godsdienst hebben dan wij. We reizen voor zaken de hele wereld over. Onze vakanties brengen we niet alleen in ons eigen land door, maar ook in andere werelddelen. Zo komen we in onze ontmoeting met andere culturen en religies voor de vraag testaan: Wat is de kern van het christelijke geloof? Wie de brief aan de Hebree? n gaat lezen, kan gemakkelijk ver-geeft vanuit het Oude Testament. Het is van belang om teproberen de grote lijn vast te houden van wat hij schrijft. Wiedat probeert, zal al gauw ontdekken dat Hebree? n 1 en 2 bijelkaar horen. Het begin van de Hebree? nbrief mag in ? ? n woord grandioosworden genoemd. De schrijver richt zich tot mensen die hetnodig hebben om bemoedigd te worden. Aan het begin vande brief stelt hij niet zichzelf voor, maar God! Hij stelt Godvoor als een sprekende God. Wat hij aan het begin van zijngesproken door dromen, gezichten, bijzondere gebeurtenis-sen, door profeten? Waar de schrijver zijn lezers echter vooral op wil attenderen, isdat ? ne, uiteindelijke spreken van God: het spreken in de Binnenwerk Brief aan de Hebreeen 13-02-2009 12:55 Pagina 10 10 met al kan de conclusie getrokken worden: het oorspronkelijkeelan is verdwenen. een sneltreinvaart voltrekken zich de veranderingen in onzesamenleving en in de kerk. Kerken worden gesloten, mensenhaken af, er treedt een verharding op in de samenleving. Hetevangelie moet in hapklare brokken geserveerd worden, wilhet nog genuttigd worden. In onze tijd kunnen we het volgende van de schrijver van debrief aan de Hebree? n leren: geloven mag moeite kosten, ookin het opnieuw bestuderen van de Heilige Schrift. Wie datwaagstuk aangaat, mag vertrouwen op de Geest, die oudewoorden laat spreken in een nieuwe situatie. IJBEL VER T ALING In dit boekje maak ik dankbaar gebruik van Bijbelvertaling. Ik heb gemerkt tijdens catechisaties en opgespreksgroepen dat veel gemeenteleden blij zijn met het verstaanbare Nederlands van deze vertaling. Het helpt hen bijhet luisteren naar wat God in onze tijd te zeggen heeft. Terverduidelijking geef ik hier en daar ook de vertaling van Naardense Bijbel weer. EN BRIEF AAN CHRISTENEN V A N N U Wat zou de schrijver van de brief aan de Hebree? n aan onshebben geschreven, als hij in onze tijd geleefd zou hebben? Dat was een vraag die bij mij opkwam. Ik heb geprobeerd omin zijn huid te kruipen en een brief op te stellen voor christenen van de eenentwintigste eeuw. U vindt mijn poging Gerhard ter Maat Wierden, 24 oktober 2008 Binnenwerk Brief aan de Hebreeen 13-02-2009 12:55 Pagina 9 Luisteroefeningen Wie de schrijver van de brief aan de Hebree? n is, valt moeilijkgenoemd. De brief is ook wel toegeschreven aan Paulus. Vanaf400 werd hij vaak genoemd als de schrijver. In de tijd van de Reformatie werden er vraagtekens geplaatst bij het auteurschapvan Paulus. De stijl van de brief doet beslist niet denken aandeze apostel. En ook wat ik hierboven al geschreven heb overbrief. We zullen het antwoord op de vraag naar de schrijver ERSTE LEZERS De brief aan de Hebree? n sluit af met de woorden: ? Groet algroeten. Genade zij met u allen. ? Met de gelovigen uit Itali? worden naar alle waarschijnlijkheiduit Itali? naar Isra? l vertrokken zijn. Deze gelovigen uit Itali? behoren tot de kring van mensen rond de schrijver van debrief. Als deze veronderstelling juist is, dan is de brief gerichtaan een kerkelijke gemeente ? mogelijk Rome ? in het landwaar zij oorspronkelijk vandaan komen: Itali? . We weten uitbronnen buiten de Bijbel dat de brief aan de Hebree? n voorhet eerst bekend was en gebruikt is in Rome. De titel ? Aan de Hebree? n? is pas later toegevoegd aan deze brief. HEMA TIEK Wie de moeite neemt om dit bijbelboek zorgvuldig te lezen, andere tijd geschreven, toch is hij actueel. Al lezend in de briefwaren solidair en leefden mee met hen die dat meeleven nodighadden. Maar daarin is verandering opgetreden: mensen blij-doen? is niet meer vanzelfsprekend (Heb. 10:24-25). Er isgebrek aan interesse voor de boodschap van redding (Heb. 2:3). De relatie met God staat onder spanning (Heb. 3:12). De christenen zijn geestelijk lui geworden (Heb. 5:11-14). Al Binnenwerk Brief aan de Hebreeen 13-02-2009 12:55 Pagina 8 8 Paulus en de brieven van Johannes. De brief aan de Hebree? nheeft vaak de status gehad van een tweederangs bijbelboek. NTST AAN Wie wil weten in welke tijd de christenen aan wie in eersteinstantie deze brief is geschreven leefden, moet beginnen bijhet eind. In Hebree? n 13:22 besluit de auteur de brief met:? Ik vraag u dringend, broeders en zusters, ontvankelijk te zijnvoor deze woorden van bemoediging, ook al heb ik u maarbeknopt geschreven. ? De schrijver van de brief geeft aan heteind van de brief te kennen dat hij ? woorden van bemoedi-ging? heeft willen schrijven. De ondertitel van dit boekje is dusontleend aan de brief zelf. Wat hier in het Nederlands is weer-gegeven met ? bemoediging? kan ook met ? troost? of ? vermaning? worden weergegeven. De bemoediging kent hetfacet van troost, maar ook van vermaning, van correctie. Het blijkt dat Timote? s, de vroegere leerling van de apostel Hieruit kunnen we opmaken dat de brief aan de Hebree? ngeschreven is aan christenen van de tweede en derde generatie. De tijd van de apostelen is voorbij. Dat wordt aan het beginvan de brief ook al aangegeven (Heb. 2:3): ? ? de zoveel meeromvattende redding die begonnen is met de woorden van de Heer, en die voor ons bevestigd werd door hen die deze woorden hebben gehoord? ? De apostelen hebben de woordenvan de Heer gehoord. Als eerste generatie hebben zij diewoorden weer doorgegeven aan de volgende generatie. Maarde generatie van hen die de woorden rechtstreeks van de Heerhebben gehoord, bestaat niet meer. Het is dan ook aannemelijk dat deze brief in de jaren ? 80-? 90geschreven is. Er zijn al vervolgingen geweest (Heb. 10:32). Te denken valt hierbij aan de vervolgingen onder keizer Nero. In 64 werd Rome geteisterd door een grote brand. Keizer Nero schoof de schuld op de christenen, die daarom fel werden vervolgd. Er wordt ook gezinspeeld op een ophandenzijnde vervolging (Heb. 12:4). Het zou kunnen zijn dat hiergedoeld wordt op de vervolgingen onder keizer Domitianus(81-96), die zich reeds beginnen af te tekenen. Binnenwerk Brief aan de Hebreeen 13-02-2009 12:55 Pagina 7 Woord vooraf VER DE SERIEbijbelstudiereeks ? Luisteroefeningen? . Met deze naam wordtuitgedrukt waar het in de boekjes om gaat: zorgvuldig luisteren naar de stem van God die tot ons komt wanneer wijde Schriften lezen. Daarom ligt de nadruk op de uitleg vanbijbelgedeelten. Dit aandachtig lezen komt voort uit een verlangen om te horen wat God ons te zeggen heeft in dezetijd. Het gaat om oefeningen. Hiermee wordt erkend dat luisteren een hele inspanning is. Wie weet precies te zeggen Het is aan te bevelen het bijbelgedeelte dat besproken wordteerst voor uzelf aandachtig te lezen en pas daarna de uitleg indeze wijze wordt geprobeerd het gesprek met elkaar goed opgang te krijgen. Het is daarom zinvol deze vraag een plek tegeven aan het begin van de kringavond, hetzij v? ? r, hetzij nahet lezen van het betreffende bijbelgedeelte. Wie de brief aan de Hebree? n doorleest, zal al gauw verzuch-ten: Wat wil de schrijver van deze brief mij als lezer in feitevertellen? De taal en de beelden die hij gebruikt, zijn niet vanonze tijd. In het Nieuwe Testament neemt dit bijbelboek eenaparte plaats in. In de kerk heeft deze brief meestal veel minder aandacht gekregen dan de evangeli? n, de brieven van Binnenwerk Brief aan de Hebreeen 13-02-2009 12:55 Pagina 6 Binnenwerk Brief aan de Hebreeen 13-02-2009 12:55 Pagina 5 Woord vooraf7 Het spreken van God en het horen van de mensen1. Jezus, sprekend God112. De rust van God22 De hogepriester gaat de hemel door3. Melk of vast voedsel334. Jezus en Melchisedek445. Het eerste en het nieuwe verbond546. Volharding657. Overwinnend geloof758. God behagen87 Een brief aan christenen van nu98 Binnenwerk Brief aan de Hebreeen 13-02-2009 12:55 Pagina 4 www. uitgeverijboekencentrum. nl Voor Jos, mijn vrouw. Samen hebben wij geprobeerd het evangelie, dat wij van onzeouders hebben ontvangen, door te geven aan onze kinderen, zodat zij op hun beurt stem kunnen geven aan het evangelievan Jezus, sprekend God. Cees van Rutten bno, Den Haag De bijbeltekst in deze uitgave is ontleend aan Bijbelvertaling, ? 2009 Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvou-digd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaargemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopie? n, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaandeschriftelijke toestemming van de uitgever. Binnenwerk Brief aan de Hebreeen 13-02-2009 12:55 Pagina 3 Hebree? n Woorden van bemoediging DS. GERHARD TER MAA T Binnenwerk Brief aan de Hebreeen 13-02-2009 12:55 Pagina 2 Wie de Schriften wil verstaan, moet leren luisteren. Dat is deinsteek van de serie ? Luisteroefeningen? . Elk deeltje beoogt Op heldere en grondige wijze worden bijbelgedeelten belichtmet het oog op de praktijk van het christelijke leven. De reeksschappen en is zeer geschikt voor gemeenschappelijke en persoonlijke bijbelstudie. De redactie wordt gevormd door ds. W. J. Dekker en ds. G. van Meijeren. Ds. W. J. Dekker, Ds. H. C. Marchand, Dr. P. F. Bouter, Dr. J. Dekker, Binnenwerk Brief aan de Hebreeen 13-02-2009 12:55 Pagina 1 Brief aan de Hebree? n Luisteroefeningen