Aanbevelingen en verdieping
Het lijkt er aanvankelijk op dat ”Het lam” van de Amerikaanse schrijver Peter de Vries een roman is zoals Maarten ’t Hart ze schrijft: absurd, ironisch, genadeloos afrekenend met gereformeerde zeden en gewoonten. Maar gaandeweg verandert het verhaal in iets anders: het hartverscheurende relaas van een gevecht met God.
”Het lam” is een opmerkelijke verschijning in de boekhandel. Een roman uit 1961, geschreven door een Amerikaan met Nederlandse wortels, nu voor het eerst vertaald, uitgegeven in het nieuwe literaire fonds Brandaan (van de gereformeerde uitgeverij De Vuurbaak), met een nawoord van de rooms-katholieke schrijver Willem Jan Otten die het boek bejubelt als een „werk van suprême godsvrucht”, als „een volwassen krachtig geschreven geloofsroman.”
Dat laatste vind ik veel te sterk uitgedrukt. Maar het is een intrigerend en aangrijpend boek, dat wel, ondanks het feit dat sommige passages aanstootgevend kunnen overkomen. Sommige christenen in de Verenigde Staten hebben het een „blasfemisch” verhaal genoemd. Dat is niet terecht, denk ik, omdat de bedoeling van de schrijver zéker niet geweest is om te spotten met God. Daarom vind ik het moeilijk om er een hard oordeel over uit te spreken: het is realistisch dat een hoofdpersoon die zo veel meemaakt als de hoofdpersoon van ”Het lam” soms verbitterd is, vloekt, schreeuwt, de vuisten balt tegen God. Maar hoe ver gaat een schrijver in het directe verslag daarvan, hoe ver gaat een lezer in zijn directe confrontatie daarmee? Die vragen blijven -vanuit een besef van Gods heiligheid- wél overeind.
Ironische afstand
De toon van de schrijver irriteert me aanvankelijk nogal. „Aan de keukentafel, waar inmiddels een kleine gemeente zat, stokte de adem. Nu de ketterijen samenpakten tot godslastering, verstijfden de mannen in hun zwarte pakken en vrouwen schudden hun hoofd. (…) Mijn moeder schonk met trillende handen koffie. (…) Mijn grootvader stapte naar het voorportiek, en krabde zich daar zodanig, dat de prijs van je huis er wel door moest dalen. Mijn oom zwaaide met een vinger voor Louies gezicht. „Ik zal voor je bidden.” „Mot je doen, joh”, zei Louie.”
Dat lijkt veel op Maarten ’t Hart: de ironische afstand, de gewild komische vergelijkingen, de spottende blik op het geloof en de gelovigen. Een gereformeerd huisgezin, ouders die zich streng aan de regels van de kerk houden maar niet goed weten waarom, een onderklassemilieu, een gestoorde vader -soms zeer gelovig, soms zeer ongelovig-, een lijdzame en lijdende moeder, een gemeenplaatsen rondstrooiende dominee. Het belooft allemaal niet veel goeds....
- Enny de Bruijn
Recensies & Verdieping
Schrijfster Annemarie van Heijningen: ‘Van dit boek was ik een zondag volledig van de leg’ Er zijn van die boeken die je nooit vergeet. Schrijfster en columniste Annemarie van Heijningen (43), momenteel werkend aan het actieboek voor de Week van het Christelijke Boek 2021, over Het lam, geschreven door de Amerikaan-met-Nederlandse-wortels Peter de Vries. Rimme Mastebroek 23 juli 2020, 16:00 Annemarie van Heijningen: 'Sommigen lezen 'Het lam' als afrekening met het geloof, anderen juist als een diep christelijk boek.' (beeld Dick Vos ) Welk boek heeft het meeste indruk op u gemaakt?‘Het lam volgt Don Wanderhope. Hij krijgt met het ene verlies na het andere te maken. In zijn familie speelt het geloof een grote rol. Al dat lijden maakt Don woedend op God. Het lam leest als het bijbelboek Job, over een man die alles verliest en in gevecht met God raakt. Het boek is in de eerste plaats weergaloze literatuur. De Vries beschrijft de pieken en dalen van het leven. Het verschrikkelijke, absurde gaat hand in hand met komische, slapstickachtige passages. Daarom wordt het boek, op het einde na misschien, nooit ondraaglijk zwaar. En altijd blijft het geloofwaardig. Dat is zo knap.’Wanneer las u het voor het eerst?‘In 2012 kwam ik een passage tegen in Als God je gebeden niet ve.. Meld u aan voor onze nieuwsbrief en lees dit artikel gratis Bij het aanmelden gaat u akkoord met onze privacyverklaring en de algemene voorwaarden . Deel dit bericht: MEEST GELEZEN De livestream van de Russisch-Orthodoxe Kerk in Amsterdam: Afraffelen kennen ze hier niet Bulgarije wil af van 'maffiaregime' van 'de pompoen' Een stadsegel laat zich zijn geheimen niet snel ontfutselen Voor Carel Heinsius was geloof ‘als goede jazz: zo relaxed’ In de automatisering heb ik altijd geleerd dat je niet te veel dingen in één keer moet willen veranderen ‘Teruggekeerde Noord-Koreaan niet besmet’ Joop zou de zaag in het hek zetten Erdogan nodigt verdrietige paus uit voor ingebruikname Hagia Sophia als moskee Dilan Yesilgöz: ‘Je moet altijd je mond opentrekken als je dingen ziet die niet deugen’ Boeken RECENSIE Een pleidooi om gerust af te wijken van de gebaande wegen Cultuurhistoricus Léon Hanssen noemt in zijn Handboek voor de vagebond Søren Kierkegaard de aartsvader van het vrije denken. Hij was het drukke stadsle.. INTERVIEW Schrijfster Annemarie van Heijningen: ‘Van dit boek was ik een zondag volledig van de leg’ Er zijn van die boeken die je nooit vergeet. Schrijfster en columniste Annemarie van Heijningen (43), die het actieboek schrijft voor de Week van het Christelij.. INTERVIEW Raoul Bauer: ‘Mensen zijn momenteel met de waarden van nu een eigen verleden aan het creëren’ Cultuurhistoricus Raoul Bauer is ten diepste op zoek naar God in de geschiedenis. Hij schrijft nu een boek over de duivel. ‘Ik zou zeggen dat je ook in de gesch.. RECENSIE Beelden worden waanbeelden in het boek ‘Fantoomliefde’ Laura Freudenthaler schrijft op een poëtische en associatieve manier. Ze maakt zinnen die als de wortels van bomen op een dieper niveau met elkaar lijken te com.. INTERVIEW Schrijfster Tatiana de Rosnay weet niet in welke taal ze droomt Bloemen zijn onbetaalbaar geworden, de Eiffeltoren is verwoest door een terroristische aanslag en mensen beroven zich massaal online van het leven. Dat is het d.. INTERVIEW Pieter Waterdrinker: ‘Deemoed, matiging, liefde, daar moeten we weer bij uitkomen’ Pieter Waterdrinker schreef met De rat van Amsterdam een lijvige roman over het uiteenspatten van de neoliberale droom. ‘De samenleving die we hebben g.. RECENSIE Boek ‘Zeg maar Joe’: Deze Jezus gaat de wereld niet redden Nadat de hele wereld twaalf minuten in volledig duister gehuld is, staat er ineens een man op een schoolplein. Juf Sophie stapt op hem af. Het blijkt Jezus. INTERVIEW Psychiater Bram Bakker: ‘Ik ben mezelf gaan begrijpen door dit boek’ Er zijn van die boeken die je nooit vergeet. Bram Bakker over 'De eeuwige bron' van Ayn Rand. ‘Mijn vriendin en ik zeggen geregeld tegen elkaar, als we.. INTERVIEW Schrijver Babah Tarawally: ‘Ik wil niet worden als Okonkwo’ Er zijn boeken die je nooit vergeet. Schrijver, columnist en filosoof Babah Tarawally (48) over Things fall apart van Chinua Achebe. Dit boek is een aa.. meer ‘Boeken’ advertentie LAATSTE NIEUWS MEEST GELEZEN 11:52 Taylor Swift blinkt uit op verrassingsalbum: ‘Het is haar beste werk’ 11:45 De livestream van de Russisch-Orthodoxe Kerk in Amsterdam: Afraffelen kennen ze hier niet 11:39 ‘Offerfeest in moskee alleen op 1,5 meter afstand’ 11:25 In twee jaar tijd dubbel zoveel zonnepanelen op Rotterdamse daken 11:21 Beieren gaat alle seizoensarbeiders op virus testen 11:08 Zes arrestaties bij burenruzie met hamer in Sprang-Capelle 10:27 Kerknieuws maandag 27 juli 2020 10:11 Weer coronabesmetting op nertsenfokkerij ontdekt 09:51 Belangrijke steden Marokko in quarantaine Erdogan nodigt verdrietige paus uit voor ingebruikname Hagia Sophia als moskee Dilan Yesilgöz: ‘Je moet altijd je mond opentrekken als je dingen ziet die niet deugen’ Waarom zou een boer zijn koeien mishandelen? 39-jarige miljonair Gemma McGough pleit voor hogere belastingen voor de rijken Nieuwe boerenpartij: Met onze campagne lukken vijf à zes zetels sowieso Waarom zou je naar de kerk gaan, als tijdens de coronacrisis blijkt dat je ook op je eigen bank kunt geloven? Wakker worden. Voorzichtig blijven. Het is nog (lang) niet voorbij Toeristen soms niet welkom bij kerkdiensten in coronatijd. ‘Wie het eerst komt, het eerst maalt’ Israëlische coalitie wankelt door conflict over ‘homogenezing’ INLOGGEN doorgaan met Facebook of log in met je e-mailadres maak een account aan Deze website gebruikt cookies Wij gebruiken cookies om het gebruik van de website te analyseren en om het mogelijk te maken content via social media te bekijken. Cookies van onszelf en van derden kunnen worden gebruikt om advertenties te tonen die aansluiten op uw interesses. Deze cookies kunt u weigeren via de knop Cookie-instellingen aanpassen meer informatie Cookie instellingen Functionele cookies: Deze cookies zijn nodig om ervoor te zorgen dat de website naar behoren werkt. Analytische cookies: Cookies om onze website zo goed mogelijk aan te laten sluiten op de wensen van onze gebruikers. Sociale media cookies: Cookies om gedeelde content van sociale media te kunnen tonen. Advertentiecookies: Cookies om u relevante advertenties te tonen. Marketingcookies: Cookies om onze website zo goed mogelijk aan te laten sluiten op de wensen van onze gebruikers. Cookie-instellingen aanpassen Gebruik standaardinstellingen Akkoord Akkoord en opslaan Onze privacy statement kunt u hier lezen.