U zult met vreugde water scheppen Jesaja 12:3 majiem chajiem – levend water Dr. Julia Blum UITGEVERIJ TOETSSTEEN WWW.TOETSSTEEN-BOEKEN.NL
U zult met vreugde water scheppen (Jes. 12:3) majiem chajiem – levend water ISBN 9789492818171 © 2023 Uitgeverij Toetssteen Egginklaan 4 - 6 NL 7971 CA Havelte Unlocking the Scriptures © 2019 Julia Blum Vertaling: Klaas de Jong Redactie: Wiebe Dijkstra, Bertie de Jong-Hovinga Ontwerp omslag: Door Ontwerpt Opmaak: Gewoon Geertje
Inhoud Aandachtspunten voor de Nederlandse lezers 9 Inleiding 13 Deel 1: De verborgen schatten in de Hebreeuwse schrift 15 Hoofdstuk één: In het begin – Beresjiet 17 1. In het begin 19 2. De Geest van God 21 3. De verjaardag van de schepping 23 4. Naar Gods beeld 25 5. Adam 27 6. Een nieuwe lezing van het oude verhaal: wie werd eerst geschapen? 29 7. Niet meer dan een hulpje? 31 8. Kleren van dierenvellen in plaats van licht 33 9. Een onbekend element in de geschiedenis van de zondvloed 35 10. De verborgen waarschuwing 37 11. Wat zegt de naam Noach? 39 12. Het geheim van genade vinden 41 13 Met pek bestrijken of verzoenen 43 Hoofdstuk twee: De aartsvaders 45 14. Misraïm – meer dan zomaar een naam 47 15. Tussen het Huis van God en een ruïne 49
16. Een persoonlijk drama of nationale geschiedenis? 51 17. Twee koningen 53 18. De diepste pijn en de diepste troost 57 19. Kleine verandering, grote uitwerking 61 20. Gast of gasten? 63 21. De hitte van de dag 65 22. Wat zag Sara? 67 23. God en HEERE 69 24. Hoe oud was Isaak? 71 25. Waar ging Isaak daarna naar toe? 73 26. Het fascinerende detail 75 27. De eerste liefde 77 28. Een biddende echtgenoot 79 29. Broederliefde? 81 30. Waarom had Isaak Esau lief ? 83 31. De zegen van Abraham – Birkat Avraham 85 32. Joodse gebeden 87 33. Eerst omhoog, dan omlaag 89 34. Leeftijd geen belemmering 91 35. Wat had Jakob gestolen? 93 36. Twee legers 95 37. Wat krom is, zal recht worden 97 38. De lange nacht van ballingschap 99 39. Gunstig stemmen of verzoenen? 101 40. Van Gods Huis naar Gods aangezicht 103 Hoofdstuk drie: De geschiedenis van Jozef 105 41. Wat droeg Jozef 107 42. Twee jaren van dagen 109 43. Een nieuwe naam voor Jozef 111 44. Het huis van mijn vader doen vergeten 113 45. Jozefs zonen 115 46. Jozef en zijn broers 117 47. Een onzichtbare lijn 119 48. Juda en Tamar: het onbekende verhaal 121
49. De dubbele betekenis van de naam Juda 123 50. Juda’s bekentenis 125 Deel 2: Schrift met schrift vergelijken 127 Hoofdstuk één: Het begin 129 1. Twee delen van hetzelfde verhaal 131 2. Veertien in het geslachtsregister bij Mattheüs 133 3. Vier vrouwen 135 4. Zijn Naam is wonderbaar 137 5. De engel en de priester 139 6. Wanneer was de Stille Nacht? 141 7. Gezegende Maagd … Mirjam 143 8. Pidjon Haben: lossing van de eerstgeborene 145 9. Hoe zit het met de besnijdenis? 147 10. Waarom talmde Elisabeth? 149 11. Johannes de Doper en Qumran 151 12. Was Johannes de bedenker van de doop? 153 Hoofdstuk twee: De bediening van Jezus 155 13. Waarom las Jezus uit Jesaja? 157 14. Bergrede en Tora-lezing 159 15. Is de andere wang toekeren een Joodse deugd? 161 16. Een drasj van Jezus 163 17. Jezus en de sabbat 165 18. Beit Sjammai en Beit Hillel 167 19. Verklaarde Jezus ham koosjer? 169 20. Rivieren van levend water in Jeruzalem 171 21. Een raadselachtige uitspraak in het Evangelie van Johannes 173 22. Jezus en het Feest van de Tempelwijding (Chanoeka) 175 23. De verloren penning 177 24 De Joodse verloren zoon 179 25. De Farizeeër en de tollenaar 181 26. Jezus over de eed 183
8 27. Eigen vader en moeder haten? 185 28. Als u Mozes zou geloven […] 187 29. Het raadsel van de evangeliën: de Verborgen Messias 189 30. Wat was zo verleidelijk? 191 31. Waarom gingen de discipelen boodschappen doen? 193 32. Israëls verwachtingen van de Messias 195 33. Wie is die Mensenzoon? 197 34. Hogepriester in eeuwigheid 199 35. De dood van de hogepriester 201 Hoofdstuk drie: Dood en opstanding 203 36. Een man met een kruik 205 37. De intocht in Jeruzalem 207 38. De voeten wassen 209 39. De Maaltijd van de Heer 211 40. Het teken van Jona 213 41. De weg naar Emmaüs 215 42. Het brood breken 217 Hoofdstuk vier: Het woord wordt verspreid 219 43. Een eigenaardig citaat 221 44. Was Paulus lid van het Sanhedrin? 223 45. Kunnen niet-Joden in Jezus geloven? 225 46. Saulus in de Rechte Straat 227 47. Een groot leraar van een verbazingwekkende student 229 48. De reizende Rots 231 49. Paulus en Chanoeka 233 50. De eerste kerk … in een synagoge 235 Nawoord 237
20 zijn voor de HEERE, onze God; maar de geopenbaarde zijn voor ons en voor onze kinderen, tot in eeuwigheid, om te doen al de woorden van deze wet (Deuteronomium 29:29 SV77). In Gods plan was het niet de bedoeling om de mensheid alles te onthullen maar voldoende te openbaren voor ons om Zijn wil te kennen en uit te voeren. De letter bet aan het begin is als een muur die scheiding maakt tussen de dingen aan het begin die aan de HEERE toebehoren en het begin van Zijn openbaring aan ons. Het is opmerkelijk, dat de letter bet in het woord beresjiet groter is dan de andere letters. Alhoewel het Bijbels Hebreeuws geen hoofdletters kent, lijkt de bet hier wel een hoofdletter. Het is een aanwijzing dat hier inderdaad het begin van de dingen wordt geopenbaard. Afb.1: De eerste woorden van de Hebreeuwse Bijbel. Het Hebreeuws lees je van rechts naar links en de eerste letter staat dus helemaal rechts.
22 nadrukkelijk verschil: de wind kan niet tedere liefde en genegen- heid uitdrukken. De wind waait onverschillig, zonder passie. Gods Geest daarentegen zweeft zorgend en met liefde over Zijn schep- ping. Dit liefdevolle, persoonlijke en hartstochtelijke zweven, dat we vinden in Deuteronomium 32:11 en Genesis 1:2 kan alleen maar verwijzen naar Gods Geest en niet naar de wind. Door dit ene woord vangen we een glimp op van de verbazingwekkende diepte van de oorspronkelijke Bijbeltekst.
23 3. De verjaardag van de schepping En God schiep de mens naar Zijn beeld Genesis 1:27 HSV Op de eerste dag van de Joodse maand Ti sjr i viert het volk Israël Rosj Hasjana. Rosj is het Hebreeuwse woord voor ‘hoofd’ en sjana betekent ‘jaar.’ Rosj Hasjana is letterlijk hoofd [van] het jaar; het is het Joodse nieuwjaar. Maar deze benaming vind je niet in de Tora. In Leviticus 23:24 wordt het nieuwjaarsfeest in het Hebreeuws Zichron Teroea genoemd. [In dit vers staat in de NBV21: “De eerste dag van de zevende maand moeten de hoorns schallen.” In de HSV, SV77 en eerdere vertalingen wordt over bazuingeschal gesproken maar het gaat hier specifiek om de ramshoorn, de sjofar]. Het woord teroea staat voor het schallende geluid van de sjofar. [In de Joodse traditie wordt deze nieuwjaarsdag daarom ook wel Jom Te r o e a genoemd.] Ook de naam Jom Hazikaron wordt gebruikt om de nieuwjaars- dag aan te duiden. Die laatste benaming betekent dag [van] de her - denking. Maar wat wordt er dan herdacht op Rosj Hasjana? In het jodendom herdenkt men op Rosj Hasjana de schepping van de wereld. Maar in feite is Rosj Hasjana, de eerste dag van de maand Tisjri, niet de verjaardag van de Schepping maar van de zesde dag van de Schepping. Op de zesde dag werden Adam en Eva geschapen. De eerste dag van de Schepping is vijf dagen eerder. Waarom wordt Rosj Hasjana dan toch op de eerste dag gevierd?
24 De Joodse wijzen hebben daar een uitleg voor. Pas toen de mens werd geschapen, kreeg de hele schepping zin en betekenis. We kunnen dat ook duidelijk zien in het eerste hoofdstuk van Genesis (Beresjiet) waar de geleidelijke opgang van het kosmische drama uitloopt op de schepping van de mens. Als we de beschrijving van elke scheppingsdag lezen, voelen we dat de geschiedenis in opbouw is en dan in Genesis 1:26-27 komt het crescendo: “En God schiep de mens naar Zijn beeld [...]” In de rabbijnse traditie voegde de geboorte van de mens aan het heelal de mogelijkheid voor God toe om als Koning te worden uitgeroepen. Daarom zijn Gods soeverei- niteit en Gods Koningschap de hoofdthema’s van Rosj Hasjana en van de tien ontzagwekkende dagen (hajamiem ha’noraiem) die daarop volgen. Afb.2: Van Rosj Hasjana naar Jom Kipoer: de 10 ontzagwekkende dagen