Goed gelovig

GO ED G ELO V IG

GO ED GELO VIG E e n t h em atis ch e u it le g v a n d e H eid elb erg se C a te ch is m us v o or v e rk o ndig in g e n o nderw ijs O nder r e d actie v a n M .C . B ate n bu rg , J . G ro en le er, T . J a co bs, W . M ark u s e n W . V erb o om U it g eve rij B oeke n ce n tru m , Z o ete rm eer

Bij d e p ro d u ctie v a n d it b o ek i s g eb ru ik gem aak t v a n p ap ie r d at h et k eu rm erk F o re st S te w ard sh ip C ou n cil ¨( F S C ¨) d ra ag t. B ij d it p ap ie r i s h et z e k er d at d e p ro d u ctie n ie t t o t bo sv ern ie tig in g h eeft g ele id . O ok i s h et p ap ie r 1 00% ch lo or� e n z w av elv rij g eb le ek t. w ww.u it g ev erijb o ek en ce n tr u m .n l O ntw erp o m sla g : G eert d e K on in g V orm gev in g b in nen w erk : S tu dio A nto n S in ke, w ww.a n to n sin ke.n l IS B N 9 78 9 0 2 39 2 841 6 N UR 7 00, 7 07 © 2 015 U it g ev erij B oek en ce n tr u m , Z oete rm eer A lle r e ch te n v o orb eh ou den . N ie ts u it d eze u it g av e m ag w ord en v erv eelv o u dig d , o p gesla g en i n e en g e� a u to m atis e erd g eg ev en sb esta n d o f o p en baar g em aak t, in e n ig e v o rm o f o p e n ig e w ijz e , h etz ij e le k tr o n is c h , m ech an is c h , d oor f o to ko p ie ‘n , o p n am en o f o p e n ig e an dere m an ie r, z o n der v o ora fg aan de s c h rif te li jk e to este m min g v a n d e u it g ev er.

Goed e G od , g ee f o n s d e H eil ig e G ee st, d ie h et g eh oord e W oord i n o n ze h arte n s c h rijf t , z o d at w ij h et a an nem en e n g elo ven , o n s e rin v erh eu � gen e n o n s e rd oor l a te n v ertro oste n t o t i n e e u w ig h eid . E eu w ig e G od e n V ad er v a n o n ze H ee re J e z u s C hris tu s, v erle e n o n s U w g en ad e, d at w ij d e H eil ig e S ch rif t g oed e n i jv erig b estu dere n , C hris tu s d aarin z o ek en en v in den e n d oor H em h et e e u w ig e l e v en h eb ben . H elp o n s d aarto e, g oed e G od , m et U w g en ad e. G ee f, g oed e H ee re G od , U w g en ad e, d at i k U w W oord r e ch t v ers ta , e n m ee r n og , d at i k h et o ok m ag d —en . H ee re J e z u s C hris tu s, a ls m ijn s tu � dere n n ie t u it s lu it e n d t o t U w e e r z o u s tre k ken , l a at m ij d an l ie v er g ee n le tte r b eg rijp en . G ee f m e s le ch ts z o v ee l a ls v o or m ij n u ttig i s , t o t U w ee r. L ie v e G od , v erk la ar U w W oord i n o n ze h arte n e n m aak h et z o l ic h t e n w arm d at w ij e r t ro ost e n v re u gd e v a n e rv a re n . G oed e V ad er i n d e h em el, s c h en k o n s o m d er w il le v a n U w l ie v e Z oon J e z u s C hris tu s U w H eil ig e G ee st, o p dat w e g oed e l e e rlin gen v a n C hris tu s w ord en e n e e n h art h eb ben w aarin e e n o n u it p u tte lijk e b ro n v a n l ie fd e i s , d ie n ooit o ft e n im mer u it d ro og t. M aarte n L u th er U it : M aarte n L u th er, G eb ed en . V erz a m eld e n i n gele id d oor F rie d er S ch ulz , v erta li n g H arm in a v a n d er V in ne. B aarn , 1 979.

In hou d In le id in g E en n ie u w e p ostille v o or d e l e erd ie n st Ð W.V erb oom 12 D e c a te ch is m usp re d ik in g Ð A . N oord eg ra af 16 G eb ru ik Ð W . V erb oom 26 P ra k tijk vo orb eeld en Ð P.�J . K ie v ie t, M .C . B ate n bu rg , F . v a n R oest, 31 C .J. d e R uijt e r, A .P . v a n L an gev eld e P re ek sc h ets e n g era n gsc h ik t p er c a te ch is m usv ra ag Ð W . V erb oom 39 1. Hou va st v in den 1 .1 Zijn e ig en dom Ð h c 1 Ð H .G . d e G ra aff 42 1.2 Bij H em b li jv en Ð h c 2 Ð H .G . d e G ra aff 51 2. Wie b en i k ? 2 .1 Geb o re n z o n daar Ð h c 3�8 Ð H .G . d e G ra aff 62 2.2 Door G od s e rie u s g en om en Ð h c 9�1 1 Ð H .G . d e G ra aff 72 3. God s v e rlo ssin gsp la n 3 .1 Waaro m J e zu s? Ð h c 12�1 9 Ð M .C . B ate n bu rg 84 3.2 Ik g elo of Ð h c 20�2 3 Ð M .C . B ate n bu rg 93 3.3 Gelo ven , v a n b eg in t o t e in d Ð h c 65; d l I. 3 Ð M .C . B ate n bu rg 102 4. Hij Z elf 4 .1 Drie e n t o ch Ž Žn Ð h c 24, 2 5 Ð L.W . d e G ra aff 112 4.2 Is A lla h d eze lf d e a ls d e G od v a n d e B ijb el? Ð h c 25 Ð L.W . d e G ra aff 119 4.3 Geen a fg o d en Ð h c 94�9 5 Ð L.W . d e G ra aff 126 4.4 Geen b eeld en die n st Ð h c 96�9 8 Ð H . v a n E ek en 133 4.5 Zijn N aam h oogh ou den Ð h c 99�1 02 Ð H . v a n E ek en 142 5. Is G od e r w el? 5 .1 Onze t w ijf e l e n d e t r o u w v a n G od Ð h c 1; d l V.3 Ð H . v a n E ek en 150 5.2 Het v a ste p u n t: C hris tu sÕ k ru is e n o p sta n din g Ð h c 29, 4 5 158 Ð G. v a n R oek el 5 .3 Geb ed o m h ulp Ð h c 127 Ð G. v a n R oek el 165 5.4 Extr a h ulp b ij o n gelo of Ð h c 66�6 8 Ð G. v a n R oek el 172 6. Hoe h et b eg on 6 .1 Wij z ijn g ew ild , e n n ie t t o ev a lli g Ð h c 26 Ð G. v a n d en B rin k 182 6.2 Sch ep pin g e n e v o lu tie Ð ngb 2 Ð G. v a n d en B rin k 191 6.3 Wij z ijn d e e n ig en n ie t Ð ngb 12 Ð G. v a n d en B rin k 200 7

7. God s g oed h eid e n h et l ij d en 7 .1 De e eu w ig e V ad er o ok m ijn V ad er Ð h c 26 Ð A .D .L . T erlo u w 210 7.2 Zijn v a d erh an den Ð h c 27�2 8 Ð A .D .L . T erlo u w 217 7.3 Hoe a lm ach tig ? Ð h c 27�2 8; n gb 13 Ð A .D .L . T erlo u w 226 7.4 Bid den h elp tÉ o f n ie t? Ð h c 117�1 18 Ð C. v a n A tte n 236 7.5 Alle s d oen m ed ew erk en t e n g o ed e Ð h c 1, 2 6 Ð C. v a n A tte n 245 8. God d e Z o on e n o n ze r e d din g 8 .1 Door Z ijn N aam b eh ou den Ð h c 29�3 0 Ð C. v a n A tte n 254 8.2 Geza lf d d oor d e G eza lf d e Ð h c 31�3 2 Ð J. H . R eijm 261 8.3 Adop tie k in dere n v a n G od Ð h c 33�3 4 Ð J. H . R eijm 268 8.4 Van af d e m oed ers c h oot Ð h c 35�3 6 Ð J. H . R eijm 276 8.5 Voor m ij g ele d en Ð h c 37�4 1 Ð C.C . d en H erto g 284 8.6 Mijn d ood g ed ood Ð h c 42, 4 4 Ð C.C . d en H erto g 294 9. Je zu s l e eft ! 9 .1 Het g ra f i s l e eg ! E ch t w aar? Ð C.C . d en H erto g 304 9.2 Aan d e o verz ijd e o p gesta an Ð C. v a n D uijn 313 9.3 Door H em o p (g e)s ta an Ð h c 43, 4 5, 8 8�9 1 Ð C. v a n D uijn 321 10 . Zij n h em elv a art 1 0.1 Een p la ats v o or d e h em el Ð h c 46�4 8 Ð C. v a n D uijn 332 10.2 Je zu s i s H eer Ð h c 50�5 1 Ð W .M . D ek ker 341 10.3 Ons t e n g o ed e! Ð h c 49�5 1 Ð H .C . M arc h an d 349 11. De l a ats te d in gen 1 1.1 Ste rv en : v erli e s e n w in st Ð h c 42, 5 7 Ð H .C . M arc h an d 358 11.2 Het g ro te r e ch tz e tte n Ð h c 52 Ð H .C . M arc h an d 366 11.3 Hoe n ie u w w ord t a lle s? Ð h c 57�5 8; n gb 37 Ð W . M ark u s 374 12 . Le ve n sk u nst 1 2.1 God s g o ed keu rin g Ð h c 56, 5 9�6 1 Ð W . M ark u s 384 12.2 Motiv ere n de g en ad e Ð h c 64 Ð W . M ark u s 393 12.3 Bev rijd en de g eh oorz a am heid Ð h c 8, 8 6�8 7 Ð B.E . W ee rd 400 12.4 Van o p h ou den w ete n Ð h c 103 Ð B.E . W ee rd 409 12.5 Ouders e n k in dere n Ð h c 104 Ð B.E . W ee rd 418 12.6 Resp ect v o or h et l e v en Ð h c 105�1 07 Ð T. J a co b s 426 12.7 Zu iv ere r e la tie s Ð h c 108�1 09 Ð T. J a co b s 435 12.8 Gev en m aak t r ijk Ð h c 110�1 11 Ð T. J a co b s 445 12.9 Eerli jk d u urt h et l a n gst Ð h c 112 Ð R.F . d e W it 455 12.1 0 Zu iv ere m otie v en Ð h c 113�1 15 Ð R.F . d e W it 462 12.1 1 Lo on n aar w erk en Ð h c 62�6 3 Ð R.F . d e W it 470 13 . De H eilig e G eest e n o n ze g eest 1 3.1 Wie d e H eili g e G eest i s e n w at H ij d oet Ð h c 53 Ð C. v a n D usse ld orp 478 8 go ed g elo vig

13.2 Wat d e H eili g e G eest w erk t Ð C. v a n D usse ld orp 487 13.3 Wat d e H eili g e G eest z e g t Ð h c 21�2 2; n gb 3, 5 , 7 Ð J. H oek 495 13.4 Wat d e H eili g e G eest g eeft Ð h c 55 Ð C. v a n D usse ld orp 505 13.5 De H eili g e G eest b ed ro ev en e n e rg er Ð J. G ro en le e r 514 14 . O ve r d e k e rk g esp ro ke n É 1 4.1 Gelo ven z o n der d e k erk ? Ð h c 54 Ð J. G ro en le e r 522 14.2 EŽn k erk , e ch t w aar? Ð h c 54 Ð J. G ro en le e r 529 14.3 Kerk z o n der I s ra ‘l? Ð h c 54 Ð J. G ro en le e r 537 14.4 Kerk v o or j o n g e n o u d, r ijk e n a rm Ð h c 55 Ð C.J. d e R uijt e r 545 14.5 Zijn v erk ie zin g e n o n ze k eu s Ð h c 54; n gb 16; d l I. 6 ,7 ,9 552 Ð C.J. d e R uijt e r 15 . W ate rm erk 1 5.1 Gere in ig d Ð h c 69�7 1 Ð C.J. d e R uijt e r 560 15.2 Met C hris tu s g esto rv en e n o p gesta an Ð h c 72�7 3 Ð W . V erb oom 567 15.3 Ben oem d t o t Z ijn k in d Ð do opfo rm ulie r ÐW . V erb oom 574 15.4 Kin derd oop : e ch t w aar? ! Ð h c 74 Ð W . V erb oom 582 15.5 Gelo ofs o pvo ed in g Ð h c 74, 1 04; d o opfo rm ulie r ÐH . d e B ru ijn e 590 16 . Bij H em a an t a fe l 1 6.1 Kru is v erb in din g Ð h c 75, 7 8�8 0 Ð H . d e B ru ijn e 600 16.2 Sam en b ij E Žn ( e n b ije en ) Ð h c 76 Ð H . d e B ru ijn e 609 16.3 Wie z ijn d e g aste n ? Ð h c 81�8 5 Ð D.P .C . L ooije n 617 16.4 To td at H ij k o m t Ð h c 77 Ð D.P .C . L ooije n 625 17 . Bid den d o n derw eg 1 7.1 Bid den : o efe n in g i n d an kbaarh eid Ð h c 116�1 19 Ð W . V erb oom 634 17.2 Lere n b id den Ð h c 120 Ð P. N ob el 643 17.3 Bid den : G od b ew on dere n Ð h c 122,1 28 Ð P. N ob el 652 17.4 Ons g eb ed e n Z ijn l e id in g v a n o n s l e v en Ð h c 124 Ð P. N ob el 660 17.5 Bid den : H em a an ro ep en v o or w at j e n od ig h eb t Ð h c 125 668 Ð B. B eld er 1 7.6 Bid den : l e re n l e v en u it v erg ev in g Ð h c 126 Ð B. B eld er 677 17.7 Bid den : h ulp b ij v erz o ek in g Ð h c 127 Ð B. B eld er 686 17.8 Vera n dert G od d oor o n s g eb ed ? Ð h c 121; n gb 1; d l I. 1 1 695 Ð L.J. V og ela ar 1 7.9 Nu a l g en ezin g? Ð h c 123 Ð L.J. V og ela ar 704 17.1 0 Geb ed sv erh orin g Ð h c 117, 1 29 Ð L.J. V og ela ar 714 Bij la g e T ek stv a ria n te n v a n d e H eid elb erg se C ate ch is m us Ð W . V erb oom 723 Pe rs o n alia 7 33 in hou d 9

IN LE ID IN G 11

Ee n n ie u w e p ostille v o or d e le erd ie n st In v eel g em een te n i s h et g eb ru ik eli jk d at e r e en t w eed e d ie n st g eh ou den w ord t: d e le erd ie n st. D aarv o or d ie n t d e H eid elb erg se C ate ch is m us ( H C) v a ak a ls l e id ra ad . V ele n v in den d aarin e en g id s v o or h un g elo of e n l e v en . T eg eli jk e rv a re n v ele n e en Ôk lo ofÕ t u sse n h et l e erb o ek je u it 1 563 e n d e l e ef� e n b ele v in gsw ere ld v a n d e l e re n de gem een te i n o n ze t ijd . D aaro m i s e r b ij v ee l v o org an gers b eh oefte a an n ie u w e h ulp � m id dele n . D eze p ostille w il z o Õn h ulp m id del z ijn . Er i s v eel w aard ev o l m ate ria al r o n d d e H eid elb erg se C ate ch is m us, w aaro n der m et n am e K en nen e n v ertro u w en (1 993). T o ch i s e r n u, m eer d an t w in tig j a ar l a te r, b eh oefte a an e en n ie u w e v erta als la g . N oem h et e en Ôs p rin gp la n kÕ n aar d e l e efw e� re ld v a n v a n daag . M et d it d oel v o or o gen g in g d e r e d actie v a n d eze p ostille a an d e sla g . D aarb ij w il z ij s ta an o p d e s c h ou ders v a n K en nen e n v ertro u w en . N aar d eze u it � g av e w ord t d an o ok s tr u ctu re el v erw eze n . E r i s n og e en r e d en w aaro m d eze n ie u w e p ostille v ers c h ijn t. I n v eel g em een te n is e en z e k ere m ath eid g eco n sta te erd i n d e p ra k tijk v a n d e l e erd ie n st; o o k e en z e k ere v erle g en heid . E r z ijn z e lf s g em een te n d ie d aaro m g esto p t z ijn m et d e l e erd ie n st i n z ijn g eb ru ik eli jk e v o rm . H ie r l i g t v o or o n s a ls r e d actie e en u it d ag in g. N aar o n ze m en in g h eeft d e g ere fo rm eerd e t r a d it ie e n h aar b eli jd en , z o als v erw oord i n d e H C, een r ijk e s p ir it u ele i n hou d. M aar d e v ra ag i s h oe w e d eze z — v erb in den m et d e l e e f� w ere ld v a n d e h oord ers v a n v a n daag d at z ij e ch t l e id in g o n tv a n gen i n h un g elo of. H oe k an d e g em een te n aast e en v ie re n de e n d ie n en de o ok e en e ch te l e re n de g e� m een te z ijn ? W e m erk en d at e r i n m eerd ere g em een te n o n vre d e b esta at o ver h et b e‘in dig en v a n d e l e erd ie n st. E r i s e en n ie u w v erla n gen n aar h ers te l e rv a n ( g een re sta u ra tie ), m et b eh ulp v a n r e le v a n t m ate ria al. D e m ed ew erk ers a an d eze p ostille , d ie z e lf l e erd ie n ste n l e id en , h erk en nen z ic h i n h et v erla n gen n aar e en n ie u w e a c� tu ali s e rin g v a n w at d e H C o n s a an re ik t. Z ij h op en d at d e l e erd ie n st w eer d e p la ats in d e g em een te g aat i n nem en d ie z ij v erd ie n t. D at d ie t o t o p bo u w v a n d e g em een te is e n Ð a ls h et o m d e v re u gd e v a n h et l e re n g aat Ð a an ste k eli jk w erk t. u To ts ta n dko m in g H et i n it ia tie f v o or e en n ie u w e p ostille k w am s p on ta an v a n e n kele p ers o n en , d ie z e lf m et d e p ra k tijk v a n d e l e re n de g em een te t e m ak en h eb ben . I n s a m en sp ra ak m et u it g ev erij B oek en ce n tr u m w erd e en r e d actie g ev o rm d, b esta an de u it d s. M .C . B ate n bu rg , d s. J . G ro en le er, d s. T . J a co bs, d s. W . M ark u s e n d r. W . V erb o om . N a on derli n g b era ad o ver d oel, i n hou d e n v o rm v a n d e n ie u w e p ostille w erd a an 2 7 pers o n en g ev ra ag d e en s c h ets t e s c h rijv en ( z ie h et o verz ic h t v a n d e m ed ew erk ers o p p . 7 33�7 34). D aarn aast i s e en a p arte w erk gro ep i n h et l e v en g ero ep en d ie b ij� d ra g en m et h et o og o p d e k in dere n e n t ie n ers h eeft v erz o rg d . B ew ust i s g ezo ch t n aar m ed ew erk ers u it v ers c h ille n de k erk en : d e P ro te sta n ts e 12 go ed g elo vig

Kerk i n N ed erla n d, d e C hris te li jk e G ere fo rm eerd e K erk en e n d e G ere fo rm eerd e K erk en v rijg em aak t. W e h eb ben e lk aar n od ig i n d eze t ijd v a n s e cu la ris a tie e n k erk � verla tin g. D aarn aast h op en w e d at d oor h et g em een sc h ap peli jk g eb ru ik v a n d eze p ostille i n d eze k erk en , e r e en v o rm v a n s a m en w erk in g i n d e l e erd ie n ste n o n ts ta at d ie Ô k erk m uuro vers c h rijd en dÕ z a l z ijn . O p p la ats e li jk v la k z o u den k erk en ra d en v a n v ers c h ille n de k erk en e en g eza m en li jk r o oste r v a n l e erd ie n ste n k u n nen o p ste lle n m et b eh ulp v a n d eze n ie u w e p ostille . E en e n a n der z o u k u n nen b ijd ra g en a an h et b ev o rd ere n v a n d e b ijb els e o p d ra ch t t o t h et z o ek en n aar e en heid , j u is t i n h et g e� m een sc h ap peli jk b eli jd en v a n h et g elo of. E r i s d oor r e d actie e n m ed ew erk ers g ed u re n de e n kele j a re n i n te n sie f ( s a m en )g e� w erk t. H et r e su lt a at h eb t u n u i n h an den . W e z ijn o n ze g o ed e G od d an kbaar d at w e d e i n sp ir a tie o n tv in gen o m h et g eh eel t o t e en g o ed e in de t e b re n gen . O p d eze p la ats w ille n w e o ok a lle m ed ew erk ers e n u it g ev erij B oek en ce n tr u m d an ken v o or h un i n ze t. u Het e ig en e v a n d eze p ostille H et u it g an gsp u n t v a n d eze p ostille i s d at w e o n s i n d e l e erd ie n st o efe n en i n h et k a� th oli e k e, o n betw ijf e ld c h ris te li jk g elo of v a n d e k erk d er e eu w en . H ie rv o or p u tte n w e p rim air u it d e H eili g e S ch rif t a ls b ro n e n n orm v o or o n s g elo of. W e w ille n v — —r alle s d at d e g em een te i n d e l e erd ie n st l u is te ro efe n in gen n aar d e S ch rif t v erric h t. D aarb ij z o ek en w e b ew ust a an slu it in g b ij d e H eid elb erg se C ate ch is m us ( 1 563) a ls h et k la ssie k �g ere fo rm eerd l e erb o ek v a n d e g em een te . D eze v o rm t n aar o n ze o ver� tu ig in g v o or g elo of e n k erk �z ijn v a n daag e en b etr o u w bare , w ijz e g id s, j u is t o m dat h ij v o ortd u re n d v erw ijs t n aar d e S ch rif t . D e H C k en t z o w el h et s o la s c rip tu ra als h et t o ta s c rip tu ra . D at w il z e g gen d at d e Sch rif t o ok t h em aÕs a an re ik t d ie i n d e H C z e lf n ie t w ord en u it g ew erk t. D aar i s n ie ts m is m ee. D at d e o n derw erp en i n h et o u de, w ijz e l e erb o ek d e t r e k ken d ra g en v a n d e c o n te x t w aarin h et t o t s ta n d k w am , l a at z ijn a u th en tic it e it z ie n . W e h oev en d u s geen s la v en v a n d e H C t e z ijn , m aar w e w ille n z ijn l e erli n gen z ijn . W e o n tv a n gen d e r u im te o m t e z o ek en n aar p rio rit e it e n v o or h et g elo of v a n daag e n o ok o m e ig en a cce n te n t e l e g gen . W e g elo ven e n h op en d at j u is t z o h et Ô b ijb els g o u d v a n H eid el� b erg Õ t e n g o ed e k o m t a an d e p ra k tijk v a n h et g elo of v a n d e g em een te v a n daag . H et v erla n gen o m t e z o ek en n aar d e r e le v a n tie v a n d e k ern en v a n h et c h ris te li jk g elo of v o or v a n daag , l o op t a ls e en r o d e d ra ad d oor h eel d e p ostille h een . M aar d an z— , d at r e ch t g ed aan w ord t a an h et b ijb els a b c z o als w e d at v in den i n d e H C. H oe� v eel g en era tie s v o or o n s h eb ben a l n ie t m ogen p u tte n u it d eze b ro n v a n b ijb els e sp ir it u ali t e it . W e z ijn d aar d an kbaa r v o or. D aaro m s p an n en w e o n s i n o m g o ed e in fo rm atie t e b ie d en o ver d e k ern en v a n h et g elo of d ie d eze b ro n b ev a t. W e h eb ben d aarb ij d e h ele Ôl e re n de m en sÕ o p h et o og. W e z o ek en n ie t a lle en h et c o gn it ie v e, m aar o ok h et a ffe ctie v e l e re n . W e s tr e v en n aar h et r e la tio n ele e n e x is te n ti‘ le k en � nen , z o als i n h et H eb re eu w se b eg rip j a d a (k en nen ) o p li c h t. D eze i n ste ek h eeft o n s e rto e g eb ra ch t e en r u brie k o p t e n em en o ver d e l e efw ere ld v a n d e h oord er. G em een te le d en a d em en d ag eli jk s i n e en c u lt u ur d ie k an w ord en w eerg eg ev en a ls p ostm od ern , e rv a rin gsg eric h t, i n div id u ali s tis c h , m ult ic u lt u re el, m ult ir e li g ie u s e n g ese cu la ris e erd . I n z o Õn s it u atie i s h et b ela n grijk d at d e a an dach t vo or h et p ers o on li jk g elo of, d e g em een te o p bo u w e n d e m is sio n air e t o eru stin g m et e lk aar v erb o n den w ord en . O m d eze a an pak t e c o n cre tis e re n , v in dt e r s tr u ctu re el in le id in g 13

een n ad ere d if fe re n tia tie p la ats n aar d rie g ro ep en : v o lw asse n en , t ie n ers e n k in de� re n . T en ein de d e p re d ik er t e h elp en d e l e erin hou d t e v erb in den m et d e c o n cre te l e ef� w ere ld v a n d e h oord er i s e r o ok e en r u brie k ÔR ele v a n tie v a n h et t h em aÕ o p gen om en . D aarm ee w ord t i n h et h erm en eu tis c h s p an nin gsv eld e en l e erw eg g ew eze n d ie v o or Ôg ew on e m en se n v a n d e W eg Õ v a n daag e en b eg aa n bare l e v en sw eg k an z ijn . T elk en s za l h et e ro p a an ko m en d at e r e en v o n k o vers p rin gt v a n d e l e erin hou d o p d e h oor� d ers , w aard oor e r e en v u ur g aat b ra n den i n d e h arte n ( L u k. 2 4:3 2). D at w on der i s n ie t m aak baar; w e h eb ben d aarv o or d e i llu m in atie ( v erli c h tin g) v a n d e H eili g e G eest n od ig . u Mis sio n air W e h eb ben e rv o or g ek o ze n o m Ð w aar m ogeli jk Ð h et m is sio n air e e le m en t a ls e en ro d e d ra ad d oor a lle s c h ets e n h een a an d e o rd e t e s te lle n . E r i s d u s g een a p arte s c h ets d ie e x p li c ie t o p d e m is sio n air e t a ak i n gaat. I n e n kele s c h ets e n k o m en w el b ela n grijk e m is sio n air e v ra g en i n h et b ijz o n der a an d e o rd e; t e d en ken v a lt o n der m eer a an d e s c h ets e n 3 .1 , 4 .2 , 5 .1 t o t e n m et 5 .4 , 7 .3 , 1 0.1 , 1 3.2 , 1 4.1 , 1 7.4 e n 1 7.1 0. O oit g af J e zu s Z ijn l e erli n gen ( a p oste le n ) h et z e n din gsb ev el: Ô G aat d an h een , o n � derw ijs t a l d e v o lk en Õ ( M at. 2 8:1 9). I n d e u it le g v a n d e t w eed e b ed e v a n h et O nze V ad er ( Z on dag 4 8) w ord t d it g eb o d g ep la ats t i n h et p ers p ectie f v a n h et g eb ed : Ô b e� w aar e n v erm eerd er U w k erk .Õ D aarm ee m aak t d e c a te ch is m us h et m is sio n air e w erk t o t G od s z a ak , d e m is sio D ei. Z o w ord en w ij b ev rijd v a n d e k ra m p d at w ij d e w ere ld z o u den m oete n w in nen v o or C hris tu s. D aar z o rg t C hris tu s Z elf v o or. H em is g eg ev en a lle m ach t i n h em el e n o p a ard e ( M at. 2 8 :1 8 ). H ij s c h ak elt o n s i n b ij Z ijn e ig en w erk i n d eze w ere ld . G eb o d e n g eb ed z ijn t w ee k an te n v a n d eze lf d e m is sio � n air e o p d ra ch t. I n h et g eb ed v a n d e k erk k rijg t d e m is sio n air e t a ak e en e sc h ato lo � g is c h e la d in g. D e k erk w ord t b ew aard e n u it g eb re id t o td at h et K on in krijk v a n G od in a l z ijn h eerli jk h eid k o m t. T o t a an d at m om en t b id d en w e w erk en d e n w erk en w e bid den d. u Th em atis c h e o p ze t D e p ostille b ie d t i n t o ta al 7 9 s c h ets e n d ie d e i n hou d v a n d e H C a an d e o rd e s te lle n . D e m eth od e d ie g ev o lg d w ord t i s t h em atis c h . E r z ijn 1 7 h oofd th em aÕs , d ie e lk e en clu ste r v o rm en v a n t w ee o f m eer t h em aÕs ; d eze w ord en i n d e 7 9 s c h ets e n u it g e� w erk t. N aar h et i n zic h t v a n d e r e d actie b ie d t e en t h em atis c h a an pak d e m ogeli jk � h eid o m z o d ic h t m ogeli jk b ij d e p ra k tijk v a n h et g elo ofs le v en v a n d e g em een te t e k o m en . B ij d ie o p ze t k u n nen p rio rit e it e n g este ld w ord en . O ok k an a an dach t b e� ste ed w ord en a an o n derw erp en d ie v o or d e g em een te v a n daag b ijz o n dere a an dach t verd ie n en . T e d en ken v a lt a an t h em aÕs a ls d e v erh ou din g t u sse n h et c h ris te li jk g e� lo of e n d e i s la m ( 4 .2 ) o f k erk e n I s ra ‘l ( 1 4.3 ), m aar o ok a an e en o n derw erp a ls d e en gele n ( 6 .3 ). M aar w at a ls d e p re d ik er d e v o ork eu r g eeft a an e en b en ad erin g v o lg en s d e v o lg � o rd e v a n d e 5 2 Z on dag en , i n p la ats v a n e en t h em atis c h e a an pak ? M et d ie m oge� li jk h eid h eeft d e r e d actie r e k en in g g eh ou den . D e s c h ets e n k u n nen z o n der e n ig 1 4 go ed g elo vig

pro ble em o ok v o or d eze a an pak g eb ru ik t w ord en . Z ie h ie rv o or h et o verz ic h t o p p a� g in a 3 9. T h eo lo gis c h b ezie n i s e r g een s p ra k e v a n e en t e g en ste lli n g t u sse n b eid e m eth od en . E lk e c a te ch is m usp re ek i s i n w eze n e en t h em ap re ek , d at w il z e g gen d at in d e p re ek e en t h em a u it d e B ijb el w ord t b eh an deld ( z ie A . N oord eg ra af, Ô D e C a� te ch is m usp re d ik in gÕ, h ie rn a o p p . 1 6). M en z o u e r a ls l e re n de g em een te g o ed a an d oen e en r o oste r v a n l e erd ie n ste n o p te s te lle n , z o d at d e k ern en v a n h et g elo of v a n d e k erk d er e eu w en o p e en e v en w ic h � tig e m an ie r e n Ôo p m aatÕ v o or d e e ig en g em een te a an d e o rd e w ord en g este ld . H et m oge d u id eli jk z ijn d at i e d er e en e ig en k eu ze u it d e s c h ets e n k an m ak en . u Te kstv a ria n te n In d e b ijl a g e a ch te r i n d eze p ostille ( p . 7 23) i s e en o verz ic h t o p gen om en v a n d e te k stv a ria n te n v a n d e H eid elb erg se C ate ch is m us, r e sp ectie v eli jk v a n d e e ers te D uit s e u it g av e ( 1 563), d e L atijn se V erta li n g ( 1 5 63) e n d e N ed erla n dse v erta li n g v a n D ath een ( 1 566). B ij d e v o orb ere id in g v a n d e p re ek k u n nen d eze t e k stv a ria n te n d e geb ru ik er v a n d ie n st z ijn v o or h et v ers ta an v a n d e t e k st. D e r e d actie i n le id in g 15