Inhoudsopgave Voorwoord 7 In tro 8 A ANDACHT 11 verruim je blik 15 zin tuigen 19 focus 27 OVERGAVE 33 lo slaten 37 v ertrouwen 42 ID ENTITEIT 47 gewoontepatronen 50 b ij jezelf en bij God 59 tal ent 65 NATUUR 69 a arde(n) 74 s chepping 79 O NT-MOETEN 83 k wali-tijd 86 pr iori-tijd 90 R UST EN BALANS 99 g eduld 106 onrust 114 k euzes 119 L EVENSKUNST 123 d ankbaarheid 124 verwondering 131 h oop 135 v rede 140 O ver de auteur 144 INHOUDSOPGAVE 5
7 VOORWOORD 7 Hoi multi-vrouw Waarschijnlijk zie je haar regelmatig. Als je in een etalage gluurt, als je in de spiegel kijkt terwijl je in de lift staat, of een flinke uitschieter met je mascara maakt op de vroege ochtend. De vrouw die naast studie of werk zich verantwoordelijk voelt. Die betrokken is op haar omgeving en ook nog zus, christen, dochter, collega, partner, vriendin is, of die juist verlangt naar een relatie, een gezin of een eigen droom. Die multi-vrouw, dat ben jij. Wo(w)man, wat ben je mooi! Speciaal voor jou schreef ik dit boek. De onderwerpen in dit boek liggen dicht bij mijzelf en ook bij vrouwen die ik tegenkom. Het zijn thema’s die door ons leven verweven zijn, die ons gevormd hebben, maar waarin we ook nieuwe keuzes kunnen maken. Ik hoop dat dit boek je (terug) brengt bij je bron. Bij God, onze Vader. Bij Jezus, zijn Zoon, mijn en jouw Redder. En bij de Heilige Geest. Ik hoop dat dit boek je energie mag geven, dat het bijdraagt aan de gezondheid van je geloofsleven: aan rust, stilte, opmerkzaamheid, ruim- te voor meditatie en gebed. Want laten we eerlijk zijn: dat is soms best zoeken. Sterker nog, voor dat zoeken naar tijd hebben we al niet eens altijd ruimte in onze agenda’s. Maar je houdt dit boek vast! Je bent dus goed op weg. Je hebt de keuze gemaakt om je op God te richten, weer of meer. En weet je? Dat kan op elk moment van de dag, ook met vol- le agenda’s en planners. In je eentje, of samen met vriendinnen of je kring. Je gaat het straks beleven. Ik wens je veel balans, rust, mildheid, opmerkzaamheid, vrede en een dagelijkse omgang met Hem toe. In liefde, Joline Zuidema - Blankesteijn
Zie dit boek als een hulpmiddel voor de invulling van jouw tijd met God. Start daarom elke oefening met gebed. N odig de Heilige Geest uit. Dank Hem voor zijn aanwezigheid. Verwacht het niet van jezelf. Door jouw inspanningen alleen zal het niet lukken; verwacht het van God. GEBED (Hoe je elke oefening kunt starten) Lieve God, ik word stil. Stilte, waarbij je diep inademt en vervolgens diep uitademt. Herhaal dit. Ik wil U ontmoeten. Stilte Ik wil uw hart kennen en meer van U ontdekken en ervaren. Stilte Help me om écht stil te zijn en de stilte niet te vullen met mijn eigen woorden en gedachten. Probeer nu een rustige, maar alerte houding aan te nemen. Dit kan zowel zittend als liggend. Het gaat om úw woorden. Stilte. Je kunt je handen naast elkaar leggen; als een boek dat zich openvouwt. En ik stel mijn hart open voor U. J e kunt hierbij je hand op je hart leggen, of je handen naar boven geopend op je bovenbenen te rusten leggen. U mag het zeggen. Stilte Vul deze ruimte. Zegen mijn tijd met U. Haal wederom diep adem en blaas langzaam uit, vanuit je buik. Trek mij naar U toe. Ik verlang naar echt zijn, in uw aanwezigheid. Stilte Dank U dat U hier bent, Heilige Geest. Wilt U mijn hart vullen met uw levensadem, levensvreugde, levenslust. Ook deze dag is van U. Ik geef die aan U terug. Dank U wel voor mijn leven. Open beide armen, buig voorover in een houding van overgave. Of breng je armen omhoog waarbij je visualiseert dat je je leven aanbiedt aan God. Blijf zo even zitten. Kom in je eigen tempo terug als je voelt dat het het moment is om deze meditatie af te ronden. INTRO 8
‘Klooster in je broekzak’ Het is een mooie gewoonte om jezelf af en toe voor een paar dagen naar een klooster te sturen. Het leert je veel over toewijding, gebed en stilte. Het laat je nadenken over de vluchtigheid van ons leven, en ongetwijfeld komt de vraag langs: ‘Zou het kloosterleven iets voor mij zijn? ’ Dit boek heb ik gemaakt als ‘klooster in je broekzak’. Die aanduiding lijkt misschien haaks te staan op het beeld dat je hebt van de rust en stilte in het klooster; kan deze niet juist al- leen bereikt worden door je jarenlang bezig te houden met contemplatie en toewijding? Dat kan toch niet zo hapsnap, even tussendoor? Maak ik thema’s zoals rust en balans niet te klein, als deze passen in mijn broek- zak? Wie ooit na een retraite de zware, massieve deur van het klooster achter zich heeft gesloten, herkent de zucht in haar hart omdat de stilte alweer bijna was weggewaaid met de wind. De drukte van het gewone leven is er zomaar weer. Zo vaak hoorde ik vrouwen zoals jij de vraag stellen: ‘Hoe kan ik toch iets vasthou- den van dat luisteren naar de ander en naar mijn eigen innerlijk; van het met aandacht eten, en de levenshou- ding van dankbaarheid? ’ Ik denk dat het kan! En via dit boek hoop ik je een praktische handreiking te geven. Dat de ‘ruis’ even ver- dwijnt naar de achtergrond en wordt ingeruild voor een ‘heilig moment’. Dat je een houding mag ontwikkelen waarbij je leert leven met aandacht, en waarbij je ontdekt dat je, net als zij die leven binnen het klooster, God ontmoet in het alledaagse. En dat je, binnen en buiten het klooster, zijn aanwezigheid mag integreren in je dagelijkse ontmoetingen, gedachten en twijfels. INTRO 9
Om te beginnen Pak een pen. Open je agenda. Maak voor de komende week een afspraak met God. Onderstreep deze afspraak of zet een streep door iets anders. Gun jezelf de tijd om je te laten voeden door God. Geef God de ruimte om jou weer te laten ademen op het ritme van zijn agenda. INTRO 10
aandacht Broeders en zusters, schenk aandacht aan alles wat waar is, alles wat edel is, alles wat rechtvaardig is, alles wat zuiver is, alles wat lieflijk is, alles wat eervol is, kortom, aan alles wat deugdzaam is en lof verdient. Filippenzen 4:8, NBG ’51 11
Aandacht voor je ademhaling Word stil. Luister hoe de stilte tot je spreekt. Concentreer je nu op je ademhaling. Als het je helpt: leg je handen op je buik om de beweging van je ademhaling te volgen. Adem in. En adem uit. Herhaal dit een aantal keer. Let op je ademhaling, maar verander er niets aan. Het gaat er niet om dat je het goed moet doen. Het gaat erom dat je je bewust wordt van dat wat je ervaart. Wees je bewust van je in- en uitademing. Registreer hoe jouw longen zich vullen wanneer je inademt, en hoe je uitblaast tijdens je uitademing. Bedenk bij de volgende inademing dat God jou levensadem geeft. Adem daarna diep uit en ervaar of je iets voelt in je lichaam. Word je bij de volgende inademing bewust van de zuurstof die je lichaam binnendringt, tot onder je huid; hoe die door je bloed stroomt en je nieuwe energie geeft. Bij het uitademen mag je alles wat je innerlijk bezighoudt, of wat je verkrampt, loslaten. Geef het maar terug aan God. Wees weer stil. Blijf je bewust richten op je ademhaling. Zeg: ‘Dank U, God’ bij je inademing en sluit af met ‘Amen’ wanneer je uitademt. AANDACHT 12
Aandacht geven Hoe aandachtig leef jij? Waarin mag je jezelf meer aandacht geven? Wie verdient meer van jouw aandacht? Hoe kun jij aandachtig met God leven? AANDACHT 13
Aandacht voor je bijbel Pak je bijbel. Laat de bijbel rusten in je handen. Bekijk het boek rustig van alle kanten. Welke associatie heb je met dit boek? Van wie of wanneer heb je deze bijbel gekregen? Hoeveel jaar is deze bijbel al in het bezit van jou, of van je familie? Welke bijzondere plek schiet je te binnen, waar je uit deze bijbel hebt gelezen? Ontdek je scheuren, gebogen hoeken of versleten plekken? Ga er met je hand overheen. Bekijk de rug van de bijbel en sta stil bij de hoeveelheid wijze woorden in dit dikke boek. Denk aan alle schrijvers, openbaringen en medechristenen, door de eeuwen heen. Sla het boek open, zonder direct te lezen. Blader door het boek, ruik de geur van de bladzijden. Wat valt je op? Dank God dat je een bijbel hebt. Neem nu de tijd om een stukje te lezen uit je bijbel. 14 AANDACHT
Verruim je blik ‘Wat zie je? ’ Wat een mooie vraag. De vraag betekent dat iemand op- merkzaam is; bedenkelijk, of juist vol verwondering kijkt. ‘Wat zie je? ’ Een vraag die je op alles kunt betrek- ken. Wat zie je als je naar jezelf in de spiegel kijkt? Wat zie je als je met aandacht kijkt naar de vierkante meter onder je voeten? Wat zie je als je let op iemands non-verbale communicatie? Wat zie je als je je ogen sluit? Wat laat God van Zichzelf zien in jouw leven, vandaag? Wat zie je van God in andere men- sen? Wat zie je als je je verlangens of toekomst visualiseert? Kon jij je vroeger ook tijden verliezen in het spelletje ‘ik zie, ik zie wat jij niet ziet’? Op de achterbank tijdens de lange autorit, richting Italië. Of sa- men voor het raam in de voorkamer, naar buiten turend naar de straat. ‘Wat zie je? ’ We vergeten in het dagelijks leven zo vaak omhoog te kijken. Letterlijk. En geestelijk vergeten we nog vaak te kijken naar het werk van God in ons leven. We zijn het zien een beetje verleerd, lijkt het wel. Opmerkzaamheid heb- ben we vaak verruild voor uren turen naar een paar centimeter scherm. Lekker fel en kleurrijk, we kunnen onze ogen er niet van afhouden. We vergeten vaak dat het leven zich niet alleen afspeelt op onze telefoon, maar juist om ons heen, en in ons hart. Laten we onze ogen openen, of juist sluiten, om weer werkelijk te gaan ‘zien’. 15 AANDACHT verruim je blik