Mijn held en ik

Op weg daar naartoe raakte Jezus bekneld in de men3senmassa. Een vrouw die al twaalf jaar aan vloeiingen leed en haar hele inkomen aan dokters had besteed zonder bij iemand genezing te vinden, kwam van ach3teren naar Hem toe en raakte de zoom van zijn kleren aan. Onmiddellijk hielden haar vloeiingen op. (Lucas /:-+3--, Willibrordvertaling) Met de verhalen van Indiase vrouwen in mijn achterhoofd, vraag ik me af wat zij gebruikt zou hebben om haar bloed op te vangen. Een lap katoen? Net als voor de vrouwen van India voor haar geen drogist met schappen vol met maandverband: ultradun, voor de nacht, voor de zware dagen. Ik verbaas me weleens over de enorme productie aan maandverband en tam3pons, maar ik begin in te zien dat het een voorrecht is. Het is zonder meer bijzonder dat dit verhaal in de evangeli9n staat. Het opent deuren naar een ongemakkelijk onderwerp. Wat vertelt de ontmoeting van deze vrouw met Jezus ons? Doorzettingsvermogen De vrouw in het verhaal maakt indruk op mij door haar door3zettingsvermogen om van haar chronische kwaal verlost te raken. Ik herken daarin de verhalen van chronisch zieke men3sen met een lichaam dat niet doet wat zij willen en welke con3sequenties dat kan hebben voor hun leven: geen werk meer, weinig inkomen en hoge medische kosten. Veel mensen met een chronische aandoening blijven zoeken naar mogelijkheden om van hun kwaal verlost te raken. Ze kloppen aan bij regu3liere artsen, orthomoleculaire artsen, homeopaten, natuur3genezers, gespecialiseerde fysiotherapeuten enzovoort. Een vrouw vertelde mij eens dat ze dertig jaar lang gezocht heeft naar de oorzaak van haar buikpijn en darmklachten. Geen arts die haar helpen kon. Uiteindelijk was er een di9tist die consta3teerde dat ze een voedselallergie had. Met dieetvoorschriften begonnen is. Door het ontwerpen van deze machine heeft Muruganantham vrouwen een zelfstandig leven gegeven. Door de productie van maandverband kunnen ze hun eigen boterham verdienen �n door het maandverband te gebruiken is hun bewegingsvrijheid groter geworden. Vrouwen kunnen blijven werken en meisjes kunnen weer naar school. Ook vrouwen in West3Europa zijn beperkt in hun gaan en staan tijdens hun menstruatie, lees ik later in een ander bericht in de krant. Sommige meisjes in arme wijken van grote steden hebben geen geld om maandverband of tampons te kopen. Zij gebruiken soms een oude sok of een papieren zakdoekje en gaan daardoor de tijd van hun menstruatie niet naar school, waardoor ze achterstand krijgen en minder goede vervolgop3leidingen kunnen doen. Menstruatie3armoede heet dat. Wat een ongelofelijke impact kan menstruatie op het leven van vrouwen hebben. Het roept bij velen verlegenheid en schaamte op. Er wordt te weinig over gepraat. Ik merk zelf dat ik verlegen word van het schrijven over dit vrouwenbloed. Met uitzondering van de reclames, waar menstruatie een verdienmodel is, praten slechts weinigen over menstruatie en wat deze cyclus iedere maand met een vrouw doet. Ik voel de verlegenheid en tegelijk verwondert het me als ik zwangere vrouwen trots met hun dikke buiken zie lopen. Dankzij de prachtige biologische werking van de maandelijkse cyclus worden kinderen geboren. Hoe kan het dat de andere kant van vruchtbaarheid een vaak onbesproken vrouwelijk gebeuren is? Bijbel Ook in het oude Isra9l, een door mannen gedomineerde cul3tuur, was menstruatie onrein. Het is om die reden veelbete3kenend dat er in de Bijbel een verhaal is over een vrouw met menstruatieklachten. Er is een vrouw die twaalf jaar lang last heeft van bloedvloeiingen. F? ? #? B!? #? P? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? " P? ? ? 2 De levensmoed van een bloedvloeiende vrouwver sommige onderdelen van het leven wordt niet zo makkelijk gesproken. Een voorbeeld daarvan is de menstruatie van vrouwen. Op vele plekken in de wereld is menstruatie taboe, zowel vroeger als nu. En in som3mige godsdiensten zijn vrouwen onrein als ze menstrueren, daardoor kunnen ze niet meedoen met het maatschappelijke leven. Dat heeft grote consequenties voor de positie van vrou3wen in de samenleving. In de krant las ik een artikel over een dorp in India waar vrouwen een maandverbandfabriekje zijn begonnen. Er is een documentaire over gemaakt met de titel Period. End of Sentence. Een man, Arunachalam Muruganantham heeft een maandverbandmachine ontworpen, omdat hij bij zijn eigen vrouw zag hoeveel ongemak menstruatie gaf. Vrouwen gebruiken bij gebrek aan beter een willekeurige lap katoen om het bloed op te vangen, waarmee de kans op lekken groot is. Hierdoor gaan veel jonge meisje in India, en op vele plek3ken in de wereld, niet meer naar school als hun menstruatie &&* &0als bij de deelnemers aan dit project: dat men niet alleen de bijbel? guur, maar ook zichzelf beter leert kennen. Rest ons u veel leesplezier toe te wensen, in de hoop en ver3wachting dat u zich na lezing uitgedaagd voelt om een eigen bijbelse held te kiezen en die te verbinden met Fw levensver3haal. Bert Dicou en Koen Holtzap@el In de Bijbel is het genre `biogra? e4 (inclusief autobiogra? e), als iets wat lijkt op hedendaagse vormen daarvan, afwezig. Alle heldenlevens die we in de Bijbel tegenkomen hebben dus een ? ctief enliterair karakter. Toch zijn het wel degelijk `levens3verhalen4 die wezenlijke ervaringen weerspiegelen. In de geza3menlijke leessessies werden de door de auteurs uitgekozen bij3belverhalen besproken en van commentaar voorzien. Daarbij kwamen vragen aan de orde als: kan een bijbelse ? guur mij helpen om mijn eigen levensverhaal beter te verstaan? = Wat doet de eigen context van de lezer met de leeswijze van de tekst? Al doende kwamen velen op het spoor van de meer3waarde van het gesprek tussen een lezer van nu en &#xof 2;瀀&#xof 2;瀀n speci3? eke bijbelse ? guur. De gemeenschappelijke beleving was dat het re? ecteren vanuit de eigen levenscontext meer dan eens leidde tot het beter verstaan van de bijbelse held in kwestie, maar ook van het eigen levensverhaal. Tot slot Voor het weergeven van bijbelfragmenten is steeds de N B V3vertaling gebruikt, tenzij er voor een auteur een reden was om een andere vertaling te kiezen. Dan is dat (in elk geval de eerste keer in het betre@ende artikel) aangegeven. Bij de opname van de stukken is gekozen voor de volgorde van de desbetre@ende verhalen in de (Nederlandse) Bijbel. Graag spreken wij onze dank uit aan Bert Kuipers, eme3ritus predikant van de Rotterdamse Laurenskerk. Naast zijn predikantschap heeft hij ook als tekenaar en schilder zijn spo3ren verdiend. Hij was bereid om bij alle bijbelse helden een tekening te maken die de besproken held in beeld brengt, bezien door de ogen van de betre@ende auteur. Medeauteur Sigrid Coenradie stelde de achterin opgenomen handreiking op voor een drietal kringbijeenkomsten waarbij de deelnemers een bijbel? guur kiezen en die op creatieve wijze in verbinding brengen met hun eigen levensverhaal. Wie weet werkt het net & Onder de auspici9n van het Arminius Instituut (www. arminiusinstituut. nl) en het Convent van remonstrantse predikanten. ' K. A. D. Smelik gaat hier in een artikel over de bijbelse held Gideon (in Amsterdamse Cahiers nr. &1, Richteren) op in; zijns inziens heeft het te ma3ken met `ironische distantie4. In veel verhalen is de echte held God. Menselijke helden zijn instrumenten in Gods hand. Hun menselijk tekort, hun mix van heldhaftige en bangelijke eigenschappen onderstreept de noodzaak van Gods betrokkenheid bij het menselijk drama dat zich in de Bijbel voltrekt. Uiteinde3lijk is de bevrijding, het heil niet op conto van de menselijke held te schrijven maar op dat van God. bijbellezen. Uitgangspunt was het contextueel lezen van bij3belse bronnen, waarbij een wisselwerking plaatsvond tussen individueel lezen, contextualiseren en gezamenlijk interprete3ren. Als invalshoek werd gekozen voor `bijbelse helden4 ? iedere deelnemer koos zijn of haar eigen `held4 of `heldin4. Dat hoefden niet noodzakelijk klassieke heldhaftige helden te zijn, waarvan er overigens in de Bijbel minder voorkomen dan je zou den3ken. Sterker, van veel van de klassieke helden, strijders voor hun volk, wordt in bijbels perspectief vaak juist het niet3held3haftige onderstreept. Zelfs de grootste held heeft ergens ook iets van een antiheld. Ze zijn lang niet altijd moedig, stribbelen tegen als hen een opdracht van Godswege wordt verleend, zijn soms tragisch en hebben onhebbelijkheden en zwakke plek3ken. Onder de helden in dit boek vindt u een klassieke gewel3denaar als Simson, maar ook mensen als Jakob, Lea, Tomas, de naamloze vrouw die aan bloedingen leed, en zelfs een uitgesproken bad guy als Judas. Er is niet gestreefd naar een representatieve keuze. De selectie is uitsluitend bepaald door ieders persoonlijke a8niteit. Een bijbelse ? guur kan voor een lezer zelfs heldhaftige trekken vertonen als dat door de betref3fende auteur niet zo bedoeld lijkt te zijn. Dat de lezer die trek3ken toch ontwaart heeft dan dikwijls te maken met het eigen levensverhaal. 2? ? ? ? $? ? ? ? ? oorgangers proberen zondag aan zondag bijbelverha3len in verbinding te brengen met het leven van hun toehoorders. Het mooiste compliment dat zij kunnen krijgen is dat een kerkganger bij de deur zegt dat het was alsof de preek voor hem of haar geschreven was. Kennelijk was het de voorganger gelukt bijbelverhaal en levensverhaal aan elkaar te relateren. Nu gaan veel mensen op zondagmorgen niet meer naar de kerk, maar de interesse in bijbelverhalen blijft bestaan. Alleen al de onuitputtelijke reeks van hervertellingen getuigt daarvan. Verhalen zijn belangrijk. Iedereen leeft van verhalen. En ook de behoefte aan re? ectie op het eigen levensverhaal is onmis3kenbaar. Als `storiedbeings' delen we ons levensverhaal graag met anderen. Dat bij die re? ectie bijbelse verhalen van pas kun3nen komen, is eigenlijk nauwelijks verrassend. Die bijbelverha3len zijn immers gestolde ervaringen, tevoorschijn gekomen uit een even diepe behoefte aan re? ectie op het eigen leven, speci3aal in relatie tot dat wat het gewone overstijgt: ` Gods geschie3denis met ons mensen4. Daarom ook zijn die verhalen eeuwen3lang doorgegeven, besproken en ge5nterpreteerd. Project In een project van bijna een jaar, in een reeks groepsbijeen3komsten, is in '0&1 een elftal remonstrantse voorgangers aan de slag gegaan met een vorm van gezamenlijk autobiogra? sch 1 Judas. Over verraad dat bij voorbaat vergeven wordt . . . &'* S? '? ? # C!? ? ? ? #? ? &0 Ongelovige Tomas. Toegang tot een andere wereld . . . . . . . &-0 S? ? #? ? ? ? Z? ? ? ? ? #-? ? C? ? ? ? ? && Geef mij nu je angst. Over de stadssecretaris van Efeze . . &-/ K!? ? H!? $(? "))? ? Handreiking gespreksavond(en) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . &*' De auteurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . &*1 ? ? ? ? ? ? "? ? #? $ Woord vooraf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . %& Verliefd, verloofd, gerouwd. Over Lea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . &' E? ? ? ? ? ? S? ? ? ? ? ? ? - B? ? ? ? ? ? ? ' Jakob: wie niet sterk is moet slim zijn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . '* En vervolgens meer mens worden J!? " #? V? ? ? + Waarheen de Geest ons drijft. Op pad met Simson . . . . . . . . . -' B? ? $ D? %!&- Ooooooh. De psalmist van Psalm ! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !/ A? ? ? ? ? W? ? ? ? ? '? ! Meisje, wat ben je mooi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . %- Over schoonheid en heelheid in het Hooglied C!? ? ? ? V? ? * Mensenkind, sta op uw voeten. In het spoor van Ezechi"l . . . // L? ? ? ? L? ? (? ? % Kom tot inkeer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . &0' De radicale boodschap van Johannes de Doper J? ? ? ? B? ? ? ? / Bloedrood en hemelsblauw. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . &&* De levensmoed van een bloedvloeiende vrouw F? ? #? B!? #? B? ? D? ? ? ? | K? ? H? ? ? ? ? ? ? ? ? (? ? . )? ? ? ? ? ? ? ? ? ? Autobiogra? sch bijbellezen