Inhoudsopgave Voorwoord 1. De schat van de Bijbel 1. 1 Mijn verhaal met de Bijbel 1. 2 Het beste boek 1. 3 Een ber g die moet worden beklommen 2. Rust 2. 1 Mijn verhaal van rust en onrust 2. 2 De Bijbel en rust 2. 3 P salmen geven rust 2. 4 Jezus geeft rust 2. 5 R ust in je dagelijkse leven 3. R egelmaat 3. 1 Onuitput telijk 3. 2 Discipline en r egelmaat 3. 3 Boek en die om regelmaat vragen 3. 4 R egelmaat in bijbellezen 4. R einheid 4. 1 L even volgens Gods regels 4. 2 P raktische methodes voor persoonlijke bijbelstudie T en slotte 9 10 10 17 21 30 30 38 44 49 52 55 55 62 73 90 92 92 101 111
9 Voorwoord Een boek om een boek te lezen. Is dat niet raar? Waarom zou je een boek nodig hebben om een ander boek te lezen? Toch is het niet vreemd in dit geval. Het andere boek betreft namelijk niet zomaar een boek. Het is het boek der boeken: de Bijbel. En als er één boek het waard is om er een ander boek voor te schrijven, dan is het de Bijbel. De Bijbel is alles ineen: literatuur, proza, roman, poëzie, thriller, non-fictie, geschiedkundig, futuris- tisch, je zou bijna nog zeggen: sciencefiction, maar daarvoor is het te rea- listisch. Het is een echte must-have. Maar dan heb je er een, een bijbel. Eerst ligt hij op de salontafel, dan de keukentafel, dan op de trap, vervolgens op je nachtkastje, en dan? Is de volgende stap de boekenkast, of durf je hem open te slaan? Durf je te gaan lezen? Als je dat doet, kom je de eerste pagina’s van het Oude Testament of Nieuwe Testament vast wel door. Maar de Bijbel is alleen aantrekkelijk als de woorden erin je raken. Als de Schrijver je hart verovert en je van Hem wil ontvangen: verborgen schatten, wijsheden en geschenken, voor jou be- doeld. Alleen daarom wil je de Bijbel toch al lezen? Het is in elk geval waarom ik dit boek wil schrijven. Ik wil je motiveren om in de Bijbel te lezen, in de hoop dat je wordt geraakt, want alleen dan wordt de Bijbel het boek van je leven. Rust vinden en regelmaat creëren is daarbij een must. Want rust geeft je de kans om te ervaren wie je bent in de ogen van je Maker. En door regelmatig in de Bijbel te lezen, maak je het bijbelle- zen onderdeel van je leven. Je vindt alles hierover in mijn boek. We beginnen met het belang van de Bijbel en je motivatie te gaan lezen (hoofdstuk 1). Dan volgt een hoofdstuk over rust (hoofdstuk 2), waarin ook de psalmen en de evangeliën worden besproken, als bijbelboeken waarin rust centraal staat. Dan de regelmaat (hoofdstuk 3) met daarbij aandacht voor bijbelboeken waarbij je een lange adem nodig hebt en concrete tips om het vol te houden. Tot slot denken we na over de uitwerking in je leven: reinheid (hoofdstuk 4). Dwars door het boek heen vind je de tien krachtige manieren om de Bijbel te blijven lezen: tien aansporingen die je helpen om steeds weer dat boek te pakken. Ik hoop en bid allereerst dat dit boek je zal helpen om de Bijbel opnieuw en steeds weer te lezen. Ook hoop ik dat dit geweldige boek van God ie- dere dag het verlangen in je opwekt meer te ontdekken over wat Hij schrijft voor jou. Ik dank de Schrijver van de Bijbel voor mijn schrijven in dit boek. Ds. Arenda Haasnoot Rijnsburg, 2019
10 1. De schat van de Bijbel 1. 1 Mijn verhaal met de Bijbel De psalm van het musje. Opa leest eruit voor: ‘Zelfs vindt de mus een huis en de zwaluw haar nest. ’ Ik kij k naar hem op en zie zij n ontzag en eerbied voor de Bij bel. De Bij bel moet ontzettend belangrij k voor hem zij n, denk ik. Anders straal je zoiets niet uit. Het boeit me en ik kij k naar hem. Ik vind het fi jn om opa te bestuderen, terwij l hij uit de Bij bel voorleest. Drie keer per dag doet hij dat. Na iedere maaltij d. Daar kan ik niet altij d bij zij n, maar ik probeer zo vaak mogelij k te luisteren. Dan laat ik de woorden tot me door- dringen, al begrij p ik ze niet altij d. In gedachten zie ik dit beeld nog steeds voor me; het zit als een plaatje in mij n hoofd. Het huis waar ik als kind zo graag kwam. De grote keuken waar de maaltij den plaatsvonden en de Bij bel openging. Opa’s abrupte overlij - den maakte een einde aan deze bij zondere momenten, maar het beeld is nooit uit mij n hoofd verdwenen. Sinds opa’s overlij den en oma’s verhuizing bad ik iedere avond of God ervoor wilde zorgen dat ik ooit daar, in hun huis op de dij k, kon wonen. Maar er was een tij d dat ik de herinneringen in mij n hoofd wilde vergeten; dat ik ze wegstopte. Dat was een tij d waarin er in mij n leven geen of weinig ruimte voor God was en ik weinig of helemaal niet uit de Bij bel las. Ik bleef liever ver van God. Ik wilde niet denken aan mij n lieve grootouders die me lieten zien hoe je de Bij bel en je geloof leeft en het ontzag en de vreugde waarmee zij de Bij bel ter hand namen. Ik parkeerde het plaatje van die bij - belleesmomenten aan de keukentafel op de zolder van mij n herinneringen en zette op de deur: Gesloten. Verboden toegang. {De Bijbel van mijn jeugd Als kind kwam ik iedere week in de kerk. Daar bad ik dan of ik God trouw mocht blij ven en ik luisterde gretig naar de verhalen over de gebeurtenis-
11 sen in de Bijbel en over de mensen die in de Bijbel voorkomen. Soms zag ik mezelf zitten aan de voeten van Jezus bij het meer van Galilea. In mijn ver- beelding keek ik naar Hem op en luisterde ik naar zijn zachte stem. Gezang 463 uit het Liedboek voor de kerken (1973) verwoordt wat ik voor me zag. O Heer die onze Vader zijt, vergeef ons onze schuld. Wijs ons de weg der zaligheid, en laat ons hart, door U geleid, met liefde zijn vervuld. Geef dat uw roepstem wordt gehoord, als eenmaal bij de zee. Geef dat ook wij uw nodend woord vertrouwen, volgen ongestoord, op weg gaan met U mee. O vrede van Tiberias, o heuvels in het rond, waar Jezus in het zachte gras de mensen liefhad en genas, en in hun midden stond. Ik kon dit lied wel dromen. Ik zag het helemaal voor me: Jezus die zo goed is en liefdevol is, te midden van de mensen bij het meer. Ik hoorde Hem de mensen roepen. Ik keek toe terwijl Hij mensen aandacht gaf en zelfs ge- nas. De dominee vertelde dat Hij rondom het meer van Galilea de mensen leerde hoe zij met God konden leven. Ook haalde Hij mensen terug van hun verkeerde wegen. De verhalen kwamen binnen en ik was dankbaar dat God zo genadig is dat Hij zondige mensen blijft roepen. Veel mensen vinden ‘genade’ een moeilijk woord. Maar van kinds af aan heb ik geen moeite gehad met het woord. Als er iemand boven op mij zat en me kietelde, riep ik: ‘Genade!’ Dan gaf ik mij over. Zo gaat het ook in vechtpartijen en zelfs in oorlogen. Als iemand om genade vraagt, mag hij vrijuit gaan, althans in de meeste gevallen. Als mensen anderen genade kunnen geven, dan wil God zeker genadig zijn. Hij is groter, sterker en hei- liger dan mensen. Als je Hem vraagt om genade, maakt Hij je vrij. Dan mag je zijn kind zijn. Daar was ik als kind van overtuigd en ik hoopte dan ook dat
13 Uw handen beveel Ik Mijn geest. ” Het klonk als het avondgebed van een kind. Toen boog Hij het hoofd en gaf de geest. ’ Nadat ik dat had gelezen, bad ik iedere avond tot God of Hij mijn zonden wilde vergeven en of ik voor altijd bij Hem zou mogen zijn. Maar de kruis- dood van Jezus Christus bleef onbegrijpelijk voor me. Ik snapte niet waar- om Hij die niets verkeerds had gedaan, moest sterven. In de jaren daarna, na opa’s plotselinge dood, nam ik steeds meer afstand van God. Zo wilde ik niet meer naar de kerk. Iedere zondagmorgen pro- beerde ik in mijn bed te blijven, wat steeds een grote strijd tussen mijn ou- ders en mij opleverde, en door mij bleven ook zij vaker thuis dan voorheen. Het was alsof het geloof in ons gezin instortte. Ik was namelijk niet de enige die moeite had met het overlijden van mijn opa. Zijn sterven had invloed op ons hele gezin. Ook namen mijn vrienden me in die tijd mee naar allerlei uitgaansgelegen- heden waarvan mijn ouders niet wilden dat ik daar kwam. Ik belandde in een fase van tieneropstandigheid en zette me af tegen al het gebruikelijke en vanzelfsprekende. Zo bekladde ik tijdens godsdienstles op de middel- bare school de bijbel die ik bij het afscheid van de basisschool had gekre- gen. En toen de godsdienstleraar mij de tip gaf om ook de Koran te lezen, ging ik daar gretig op in. Ik was benieuwd naar het heilige boek van deze godsdienst. Ook dacht ik: misschien kan ik dan voorgoed afscheid nemen van de Bijbel. Toen ik begon met lezen, voelde het vreemd. Ik herkende veel verhalen; de verhalen in de Koran lijken op de gebeurtenissen die in het begin van de Bijbel beschreven staan. Toch zijn ze anders, ontdekte ik. Ze lijken wel ‘verbeterd’. Alle vreemde eigenschappen van bijbelse figuren of lastige si- tuaties waarin de hoofdpersonen zich in de bijbelverhalen bevonden, zijn ‘opgelapt’, ‘beter gemaakt’. Zo wint Jozef direct van de vrouw van Potifar. De leugen dat hij haar verleidt, wordt direct ontmaskerd en Jozef treft geen blaam. Tijdens het lezen kreeg ik de indruk dat dit boek een herschreven compilatie {A fstand
14 is van veel bij belse gebeurtenissen. Deze compilatie laat echter alle moge- lij ke menselij ke en vooral mannelij ke zwakheden die in de Bij bel naar vo- ren komen buiten beeld. Een gevoel van gemis en heimwee greep me aan en langzaam drong tot me door dat er een beter boek is. Ik begon terug te verlangen naar de Bij bel. 10 krachtige manieren om bijbel te lezen1. Wees gemotiveerd om te lezen Je houdt het niet vol om de Bij bel te lezen omdat iemand anders – een ouder, de predikant of vul zelf maar in – dat tegen je zegt. Bij bellezen houd je alleen vol, als je zelf gemotiveerd bent. Op de komende pagina’s probeer ik je kort te vertellen hoe mij n eigen motivatie tot stand is geko- men. Ik hoop dat het je helpt om er zelf ook over na te denken: wat is mij n beste reden om de Bij bel te lezen? Vanuit welke persoonlij ke motivatie houd ik het vol? {Het is goed Op een dag fi etste ik langs het graf van mij n opa en ik keek naar boven. Grote wolkenpartij en trokken voorbij , maar ineens ging de hemel open en zag ik mij n opa. Zij n vriendelij ke gezicht straalde van vreugde en hij zwaaide enthousiast naar me. Toen zag ik meer. Hij was niet alleen. Er ver- schenen meer mensen die naar me zwaaiden en me aanmoedigden. Vol verbazing en uit het veld geslagen fi etste ik verder. ‘Maak je geen zorgen,
15 het zit goed met mij, ’ had mijn opa vlak voor zijn sterven gezegd en ik had het gezien, het was inderdaad goed met hem. Dat maakte dat ik de gesloten zolder in mijn hoofd weer opende. De her- inneringen mochten terugkomen. Ik zag hem weer uit de Bijbel lezen, zag weer die bijzondere uitstraling. Heiligheid, ontzag, veiligheid, liefde en trouw. Deze woorden omschrijven wat ik in gedachten zag. Deze woorden zeggen echter niets over hemzelf, ze beschrijven wat de Bijbel bij hem uit- werkte. Het zijn de woorden in dit wonderbaarlijke boek die ervoor zorgen dat God bij je binnenkomt. Ondanks deze ervaring, bleef ik mijn best doen om God tegen te houden. Vanwege de dood van mijn opa wilde ik God de deur wijzen en dat maakte me duidelijk dat ik Hem diep in mijn hart toch verweet dat Hij opa had weg- genomen. Maar toen dacht ik: waarom zou ik Hem die mijn dierbare opa heeft opgenomen in zijn hemelse woning tegenhouden? Ik ging terug naar het graf en las wat er op de grafsteen stond: ‘Heil hem wien God een plaats bereidt in zijn verheven woning. ’ (Ps. 91:1, berijming 1968) Op de graf- steen naast die van hem las ik: ‘Wie in de schuilplaats des Allerhoogsten is gezeten, vernacht in de schaduw des Almachtigen. ’ (Ps. 91:1 NBG-51) Zijn lievelingsteksten omringden hem. Thuis haalde ik mijn bekladde bijbel uit de boekenkast. Ik blies het stof van de kaft en begon te lezen. Niet lang daarna ging ik naar de plaatse- lijke christelijke boekhandel en zocht boeken die mij konden helpen om de Bijbel te lezen. Ik wilde alles van begin tot einde lezen. Ik begon in het Nieuwe Testament met het evangelie van Johannes. De woorden in die boeken waren als brood voor een hongerige maag. Ik wilde eten en bleef eten. Vervolgens besloot ik een nieuwe bijbel te kopen, want de woorden ‘heiligheid’, ‘ontzag’, ‘veiligheid’, ‘liefde’ en ‘trouw’ passen niet bij de kras- sen en tekeningen, vond ik. Met de nieuwe bijbel begon ik als het ware met een schone lei. Een nieuwe start. Na enkele dagen lezen kwam ik aan bij de kruisdood van Jezus en de plaat uit de kinderbijbel verscheen weer in mijn gedachten. Er was echter een groot verschil. In plaats van afschuw en machteloosheid ervoer ik dank - baarheid en ontzag. Jezus was helemaal geen willoos slachtoffer van het volk of van de laffe Pilatus geweest. Hij had tenslotte zelf gezegd over zijn leven: ‘Niemand neemt het Mij af, maar Ik geef het uit Mijzelf, Ik heb macht het te geven, en heb macht het opnieuw te nemen. Dit gebod heb Ik van Mijn Vader ontvangen. ’ (Joh. 10:18) Aan het kruis had Jezus de macht van de dood verslagen en alleen daardoor kon ik genade aan God vragen.
16 Sinds dat besef is de Bij bel het belangrij kste boek in mij n leven. Dit boek brengt God dagelij ks in mij n leven. Door de Bij bel spreekt Hij iedere dag. Ik wil leven met de Bij bel! 10 krachtige manieren om bijbel te lezen2. Wees dankbaar voor Gods Woord Het is ook behulpzaam voor jezelf om erbij stil te staan wát de Bij bel eigenlij k is. Het is niet zomaar een boek. Het zij n woorden die we van God hebben gekregen. Dat motiveert natuurlij k ook! Als je van God houdt en met Hem wilt leven, pak je daar je bij bel bij . Op de komende pagina’s vertel ik iets over het unieke van de Bij bel. ◊ Wat is jouw verhaal met de Bijbel? ◊ Herken je de herinneringen van vroeger? Maar misschien ook de afstand die er later ontstond? ◊ Waarom ben je toch dit boek over de Bijbel gaan lezen; welk verlangen heb je?