www.uitgeverijboekencentrum.nl VERANDERT VEEL IN DE KERK: ER WORDT GEËXPERIMENTEERD, GEPIONIERD EN VEEL GEDISCUSSIEERD. HIERDOOR HEERST ER IN VEEL GEMEENTES VERWARRING ALS HET GAAT OM DE LITURGI E. Dit was voor de Protestantse Kerk reden om liturgie op haar agenda te zetten. Op verzoek van de synode schreef liturgiewetenschapper Marcel Barnard een gespreksboek, voor predikanten, kerkenraden en gemeenteleden. In dit boek, beschrijft hij de protestantse liturgie, licht hij de achtergronden ervan toe, en geeft hij een kleine protestantse theologie van de liturgie. Daarnaast laat hij zien uit welke verschillende tradities de protestantse liturgie wordt gevoed. Marcel Barnard is hoogleraar praktische theologie aan de Protestantse Theologische Universiteit te Amsterdam en aan de Universiteit van Stellenbosch, Zuid Afrika, en hoogleraar liturgiewetenschap aan de Vrije Universiteit. ER ISBN 978 90 239 5460 6 | NUR 700
Tot Gods eer�binnenwerk.qxp_Tot Gods eer�binnenwerk 20�03�18 16:10 Pagina 2
Uit g eve rij B o eke n ce n tru m U tre ch t Tot Gods eer�binnenwerk.qxp_Tot Gods eer�binnenwerk 20�03�18 16:10 Pagina 3
In hou d W oord v o ora f 7 L e esw ij z e r 9 sam en va ttin g 11 1 Urg en tie t o t h erb ezin nin g o p 13 p ro te sta n ts e l it u rg ie 2 Pro te sta n ts e l it u rg ie 19 3 Vers c h il le n d e b ro n nen e n d iv e rs e 37 vo rm en 4 Hoe d e r e fo rm atie e n o n ze k e rk e n m et 43 lit u rg ie o m gin g en G esp re ksv ra g en 47 Tot Gods eer�binnenwerk.qxp_Tot Gods eer�binnenwerk 20�03�18 16:10 Pagina 6
Woord v o ora f ‘V ie re n , l e re n , d ie n en ’. d eze d rie w oord en t y p ere n d e k e rk . d it b oek g aat o ve r h et e ers te w oord : v ie re n . L it u rg ie i s v ie re n . V ie re n v a n d e die n st v a n G od a an m en se n e n d e d ie n st v a n m en se n a an G od . Kerk 2 025 k ie st e rv o or t e ru g t e g aan n aar d e k e rn . o m o n s n ie t l a n - g er t e v e rlie ze n i n b ij z a ke n m aar t e c o n ce n tre re n o p w aar h et i n d e ke rk t e n d ie p ste o m g aat: d e o n tm oetin g m et G od , e lk aar e n d e w ere ld . o m d eze c o n ce n tra tie g aat h et i n d it b oek. L it u rg ie r a akt a an h et w on d er v a n o n s k e rk z ij n , a an d e o n tm oetin g m et G od . T re ff en d w eerg eg eve n i n h et w oord ‘ v ie re n ’. L it u rg ie m oet j e v ie re n . L ie fs t n ie t a lle en m aar s a m en . o p z o n d ag i n d e k e rk o f o p e en an d er m om en t i n e en a n d ere r u im te s a m en m et a n d ere n . s am en v ie - re n , b id den , s til w ord en , z in g en , h ore n , d ele n v e rb in d t, m aakt é én . d it b oek i s e en a an ze t o m i n g esp re k m et e lk aar h et g eh eim v a n o n s k e rk zij n d ie p er t e l e re n k e n nen . H et m od era m en r e ik t u d it b oek a an i n d e h oop d at u i n u w g em een te e n /o f i n u w r in g v a n g e- m een te n m et e lk aar i n g esp re k g aat o ve r h et e ig en e v a n d e l it u rg ie . N ie t o m h ie ro ve r t e t h eo re tis e re n m aar o m m et e lk aar d e p are ls v a n h et s a m en v ie re n o p t e d elv e n . A ls e ers te h eb ben d e l e d en v a n d e g en era le s y n od e d it g esp re k g e- vo erd . d e n otit ie v a n p ro f. d r. M arc e l B arn ard ( h oog le ra ar P ra ktis c h e Th eo lo g ie / L it u rg ie w ete n sc h ap v a n d e P ro te sta n ts e T h eo lo g is c h e U niv e rs it e it ) T o t G ods e er. H an dre ik in g v o or g esp re k ke n o ve r l it u rg ie v o rm de d e b asis v o or d it g esp re k. I n te n sie f i s m et e lk aar d oorg e- sp ro ke n o ve r: • w at v e rs ta at u o n d er l it u rg ie ? • w at r a akt u i n d e l it u rg ie ? • w at m aakt v o or u e en v ie rin g t o t e en p ro te sta n ts e e re d ie n st? 7 Tot Gods eer�binnenwerk.qxp_Tot Gods eer�binnenwerk 20�03�18 16:10 Pagina 7
deze v ra g en g ave n r u im te o m p ers o on lij k e e rv a rin g en t e d ele n . U it d e g esp re kke n k w am e en g ro ot v e rla n g en n aar v o re n n aar r u im te v o or d e o n tm oetin g m et G od . N aar m om en te n w aaro p G od s a an - w ezig heid w ord t e rv a re n . M en s p ra k d e h oop u it d at d e v e rk o n d i- g in g v a n d e b ij b elw oord en h et l e ve n i n e en a n d er p ers p ectie f z e t. d at i n d e v ie rin g d e v e rb on d en heid m et e lk aar, v a n h et s a m en g e- m een te z ij n , w ord t e rv a re n . W e z ij n b lij d at d e o ors p ro n ke lij k e n otit ie i s u it g eg ro eid t o t d it m ooie b oek. d e fi lm pje s d ie z ij n t o eg evo eg d ( z ie : w ww.p ro te sta n t- s e ke rk .n l/ lit u rg ie ) l a te n z ie n h oe v e rs c h il le n d k e rk d ie n ste n k u n nen zij n . N aast d e t e kst v a n d it b oek e n d e d rie b ove n g en oem de v ra g en vo rm en z ij e en g oed e o p m aat v o or h et g esp re k i n u w ( w ij k )g e- m een te n o f r in g v a n g em een te n . W e d an ke n p ro fe sso r M arc e l B arn ard v o or d e a an g ele ve rd e t e kst. W ij h op en d at d it b oek e n d e fi lm pje s u h elp en o m m et e lk aar d oor te p ra te n o ve r l it u rg ie e n d at d it g esp re k u w v re u g d e e n v e rw on d e- rin g o ve r h et s a m en v ie re n v e rrij k t e n v e rd ie p t. I n d e w oord en v a n p ro fe sso r B arn ard : ‘L it u rg ie m oet j e v ie re n . J e m oet b in nen g aan i n h et g eh eim v a n d e l it u rg ie . d an i s d e n ach t e en l ic h t o m m ij h een , d an b eg in i k t e z in g en m et a l w at l e eft , t e j u ic h en m et a l w at a d em h eeft . T o t G od s e er. H ij z ij g ep re ze n .’ e e n h eel g oed g esp re k t o eg ew en st! r en é d e r eu ve r, f e b ru ari 2 018 8 Tot Gods eer�binnenwerk.qxp_Tot Gods eer�binnenwerk 20�03�18 16:10 Pagina 8
www.uitgeverijboekencentrum.nl VERANDERT VEEL IN DE KERK: ER WORDT GEËXPERIMENTEERD, GEPIONIERD EN VEEL GEDISCUSSIEERD. HIERDOOR HEERST ER IN VEEL GEMEENTES VERWARRING ALS HET GAAT OM DE LITURGI E. Dit was voor de Protestantse Kerk reden om liturgie op haar agenda te zetten. Op verzoek van de synode schreef liturgiewetenschapper Marcel Barnard een gespreksboek, voor predikanten, kerkenraden en gemeenteleden. In dit boek, beschrijft hij de protestantse liturgie, licht hij de achtergronden ervan toe, en geeft hij een kleine protestantse theologie van de liturgie. Daarnaast laat hij zien uit welke verschillende tradities de protestantse liturgie wordt gevoed. Marcel Barnard is hoogleraar praktische theologie aan de Protestantse Theologische Universiteit te Amsterdam en aan de Universiteit van Stellenbosch, Zuid Afrika, en hoogleraar liturgiewetenschap aan de Vrije Universiteit. ER ISBN 978 90 239 5460 6 | NUR 700