Weet Magazine - Israelspecial

ISR䇋L SPECIAL WA AR ZIJN DE VERL OREN S T AMMEN? TEMPELBERG IN GEV AAR ILLEG ALE AF GR A VINGEN LEVEREN T OCH NOG SPEC T A C UL AIRE INZICHTEN OP BRENG T JE CHRIS TENEN V OOR ISR䇋L Isr懫lspecial ISR䇋L S VERDEDIGING WA ARIN ZIT HET GEHEIM? IRR A TIONELE JODENHAA T WA AROM V OL GDEN DE DUIT SER S HITLER NA? B EELDₕ P ANDIONHIA TUS3 V OORBEELD S YMBOLISCH ‘KERKHOF’ Als je een beetje een unheimlich gevoel krijgt bij deze plaat, danhee architect Peter Eisenman zijn doel bereikt. De 2710 betonnen blokken van variërende hoogte waaruit het Holocaustmonument in Berlijn bestaat, moeten je volgens hem gedesoriënteerd en geïsoleerd laten voelen. Dat symboliseert de ervaringen van de Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. De betonblokken doen denken aan grafkisten en staan dicht op elkaar. Dat is bewust gedaan. Zo kun je er moeilijk naast elkaar lopen, en moet iedereen het monument zelf ervaren. De boodschap van het abstracte monument, dat in het Duits de naam Denkmal für die ermordeten Juden Europas draagt, is duidelijk: die verschrikkelijke holocaust mag nooit weer gebeuren. Onder dit ‘kerkhof’ zit daarom een informatieruimte met daarin de namen van zo’n 3 miljoen holocaustslacht漟ers, om zo het verleden te herdenken en levend te houden. Desondanks zijn de makers van dit monument realistisch. De holocaust is gebeurd, en kan dus zomaar weer gebeuren. Niet voor niets hee men de betonblokken van het monument voorzien van een speciale coating, waar graiti makkelijk vanaf te vegen is. Want 75 jaar na de holocaust is Jodenhaat helaas nog steeds springlevend. Shop online bij de grootste Israëlwinkel van Europa! De lekkerste producten van Isr懫lische bodem, huidverzorgings-producten uit de Dode Zee en verrassende cadeaus. Ontdek hetgrootste assortiment Isr懫lproducten van Europa op israelwinkel. nlisraelwinkel. nl meer dan500 artikelen! 6 WEET MA G AZINE www. weet-magazine. nl/ezelpoep www. weet-magazine. nl/radiodatering De Bijbel noemt dat koning Salomo een niet te wegen hoeveelheid koper gebruikte voor de tempelbouw in Jeruzalem. Waar hij al dat koper vandaan haalde? Een nieuwe vondst lijkt de plek van zijn kopermijnen te bevestigen. Drieduizend jaar oude ezelpoep zette archeologen op het goede spoor. In de jaren 30 ontdekte archeoloog Nelson Glueck oude kopermijnen in de Wadi Araba, in het zuiden van Israël. Hij schreef die toe aan Salomo, maar dat werd door zijn tijdgenoten weggelachen. De Bijbelse koningen David en Salomo zouden volgens hen helemaal geen groot rijk hebben gehad. Op die opvatting zijn de meeste archeologen teruggekomen. Er zijn intussen aanwijzingen gevonden die voor het bestaan van de koninkrijken van David en Salomo pleiten. Ook Gluecks opvatting over de kopermijnen wint aan overtuigingskracht. Archeologen onderzochten een plek in de Timnavallei die ‘slavenheuvel’ heet. Dat is een tafelberg waar veel aanwijzingen zijn voor het bestaan van kopermijnen en smeltovens. De opmerkelijkste vondst is een drieduizend jaar oude mesthoop. De ezelpoep is niet versteend, maar uitgedroogd en dankzij het droge klimaat bewaard gebleven. Met de koolstofdateringsmethode is de mest gedateerd op de tiende eeuw voor Christus, de tijd van Salomo. Hoewel koolstofdatering, net als alle dateringsmethoden, uitgaat van bepaalde onbewezen aannames, gee dit wel een grove inschatting van de ouderdom van de mest. Dit is echter geen bewijs dat deze kopermijnen door Salomo werden g旫xploiteerd. Wel is het een reële optie. OP GOED SPOOR TEKST 8 WEE T MAGAZ INE ON T OPIC www. movinglife. com Een Israëlische start-up hee een opvouwbare scootmobiel ontwikkeld die gemakkelijk kan worden meegenomen. Een scootmobiel is een mooie vinding voor mensen die slecht ter been zijn. Nadeel is dat hij vaak te groot is om gemakkelijk mee te kunnen nemen. Je hebt er een aangepaste auto voor nodig. Daarom hee het bedrijf Movinglife een opvouwbare scootmobiel ontwikkeld: de Atto. Je kunt hem in 12 seconden gebruiksklaar maken. In opgevouwen toestand kun je hem gemakkelijk in de k漟erbak meenemen; of zelfs als cabinebagage in een vliegtuig! Hiermee zijn ‘scootmobielers’ dus een stuk mobieler geworden. Als archeologen willen weten hoe oud iets is, laten ze er vaak een koolstofdatering op los. Dat gebeurt ook bij archeologische vondsten uit Israël. Nu blijkt dat juist in die Bijbelse regio de toegeschreven leeijden gecorrigeerd moeten worden. Objecten uit de vroege IJzertijd, waarin de koningen David en Salomo worden geplaatst, blijken daardoor soms tientallen jaren jonger te zijn dan gedacht. Koolstofdatering wordt gezien als een van de betrouwbaarste radiometrische dateringen die er zijn. Archeologen gebruiken die methode op objecten van organisch materiaal. Daarvan wordt aangenomen dat ze maximaal duizenden (en geen miljoenen) jaren oud zijn. Dat is omdat de halfwaardetijd van de gemeten koolstofisotoop C) 5. 730 jaar is. Dat betekent dat na die tijd de hel van alle verdwenen. Door te meten hoeveel C er nog in een bepaald object zit, kun je berekenen hoe oud het is. Opmerkelijk is dat wetenschappers nu hebben ontdekt dat er afwijkingen zijn in de datering van stukken uit de zuidelijke Levant (gebied in en rond Israël). Dat ontdekten ze door data van koolstofdatering te kalibreren met boomringen. De gegevens die daaruit rolden weken af van de gegevensset die bij koolstofdatering wordt gebruikt (en die is verkregen uit metingen op bomen uit Europa en Amerika). De waargenomen afwijking hee waarschijnlijk te maken met de verschillen in groeiseizoenen tussen deze regio’s. Gedateerde objecten zijn daardoor jonger dan eerst gedacht. OPV OUWBARE SC OO TMOBIEL BIJBEL SE ARCHEOL OGIE Israëlspecial WEET MA G AZINE 7 ARCHEOL OGIE 32 WEET MA G AZINE Israëlspecial WEET MA G AZINE 33 34 WEET MA G AZINE Israëlspecial WEET MA G AZINE 35 TUNNEL V AN HIZ KIA HIST ORIE 42 WEET MA G AZINE Israëlspecial WEET MA G AZINE 43 44 WEET MA G AZINE Israëlspecial WEET MA G AZINE 45 ml llnZll"Z%&' Dlh%$H+ Ze"Z0ldl$ H"d, , , , , , e"Ztl&h%$H+ il"&$'!Ze"Z0eD l$ , al"&##"%&l e"ul"h%$H+ , e" l . l*e"ul"e%$Hl , e" l , " ize, " se%$Hl il"&$'!vH "nZ7 %'H #$"(($Zm-Zn Z7nutH"tD(( z(dZ$sDZ&"nuz(dZh+, , *j)+, , Z%%"z($H"z(dZj, +, , *jS+, , Z%%"Zz *ZH ZiHH#$z(dH ZdH#e $H o $zHteHttH"HZ'nu H , ZzHZaH#$HZl%nz&H"z "dn d#*!" z%k$H Z%n$ZzHZ. zHZrHHZH Z "ndn HeHZk(zH(%#Zn zHZ#iHH"& eeHZ0#"(He'n tHe, Z iZaHz HtZd"($n#Z zH$H $ #$Heen dCZ