ZEG HET TEGEN GOD Luigi Gioia EEN AANMOEDIGING OM TE BIDDEN ZEG HET TEGEN GOD Luigi Gioia Het gebed was voor Jezus het allerbelangrijkste in zijn leven. Het was dé manier om zijn bestemming te bereiken. Op verschillende momenten van de dag neemt Jezus de tijd om te bidden. In het gebed stemt hij voortdurend af op het plan dat God met zijn leven heeft. Biddend geeft hij vorm aan het vertrouwen dat God naar hem luistert en zijn leven leidt. In dit vertrouwen kun je ook de moeilijke weg gaan als dat nodig is. In korte hoofdstukjes neemt Luigi Gioia je mee naar het hart van het gebed. Hij moedigt aan om zelf (weer) te gaan bid - den zoals Jezus het zijn discipelen heeft geleerd: spreken tegen God die met alle aandacht naar je luistert. Vertrouw op Hem. Zeg het tegen God! NUR 700 ISBN 978 90 435 2977 8 9789043 529778 > www.kok.nl Luigi Gioia is professor in de systematische theo - logie aan de Benedictijnse Universiteit Sant’Anselmo te Rome. Hij geeft wereld - wijd spirituele retraites en is als gastdocent verbon - den aan Divinity Faculty van Cambridge University. kokBOzeghettegengod0518.indd 1 30-05-18 14:46
Vastenboek 2018 van de Aartsbisschop van Canterbury Luigi Gioia ZEG HET TEGEN GOD EEN AANMOEDIGING OM TE BIDDEN kokBWzeghettegengod0518-2.indd 3 30-05-18 14:27
Inhoud Voorwoord 9 Elke houtsnipper is goed 11 De zegen van crisis 17 Dichte deur 25 Wauw, een aanwezigheid! 31 Tijd sparen 39 Betekenisvolle woorden 47 Iets mysterieus 57 Onverwachte glimpen 61 Afstemming 66 Een constante stroom 72 De gastenkamer 79 De juiste geesteshouding 87 Laat je achterdocht los 95 Een breder perspectief 100 Pak je vrijheid terug 107 Een nieuwe dag 116 Een nieuw hart 122 Maar ik vertrouw op de HEER 128 Bergen die zich in zee storten 139 Uitstel 149 De vleugels van een duif 165 Een fluistering 175 Het fluitje van de herder 183 Angst voor teleurstelling 193 Woorden die onuitsprekelijk zijn 199 Zeg het tegen God 205 Nawoord 213 kokBWzeghettegengod0518-2.indd 7 30-05-18 14:27
9 Voorwoord ‘Heer, leer ons bidden.’ Deze woorden van Jezus’ leerlingen klinken vandaag de dag nog steeds. Als we eerlijk zijn moeten we bijna allemaal toegeven dat bidden lang niet altijd leuk of makkelijk is. En het gaat bijna nooit vanzelf. We worstelen met afleiding, stressvolle gedachten en dingen die we moeten doen. Welkom bij de club! Bidden is moeilijk; daar gaat dit boek over. En de auteur probeert niet met makkelijke oplossingen te komen. In plaats daarvan neemt hij ons mee op een reis langs enkele grote gebeden uit de Bijbel. We komen bij de psalmen en de gebeden van de profeten in het Oude Testament. Maar we staan vooral stil bij de gebeden van Jezus. In de gebeden van Jezus ontdekken we onze identiteit als kinderen van God. We ontdekken dat bidden iets anders is dan verwoed op de deur kloppen van een God die te druk of te afwezig is om te luisteren. Bidden is reageren op een God die het gesprek met ons al begonnen is. We ontdekken een God die niets liever wil dan tijd met ons doorbrengen, die ons wil laten groeien en ons wil verrassen. Verrassingen zijn niet altijd een feest. De God die we tijdens het bidden tegenkomen is niet altijd de sinterklaasgod die we ons wel eens wensen. Deze God rekt ons op, daagt ons uit en brengt ons naar onver - wachte wendingen. Luigi Gioia moedigt ons aan om kokBWzeghettegengod0518-2.indd 9 30-05-18 14:27
10 te reageren op Gods lokstem, om onder ogen te zien wat ons tegenhoudt, en met het vertrouwen van een kind een nieuwe manier van samenzijn met God te verkennen: bidden in vertrouwen en vrijheid, net als Jezus en samen met Jezus. Daarom is dit boek een perfecte metgezel in de vastentijd. Het gidst ons in de meditatie van ons leven met al zijn prioriteiten en moedigt ons aan de God te horen die allang tot ons spreekt. Het laatste hoofdstuk vat het boek prachtig samen: hou het kort, hou het simpel en wees echt. Als we naar God gaan zoals we zijn, met alles erop en eraan, be - antwoordt Hij het gebed waar we zojuist mee begon - nen: ‘Heer, leer ons bidden.’ ++ Justin Cantuar Lambeth Palace Januari 2017 kokBWzeghettegengod0518-2.indd 10 30-05-18 14:27
11 Elke houtsnipper is goed Bidden, wat is dat precies? Ik heb het niet over gebe - den, maar over bidden; niet over dingen tegen God zeggen, maar Hem ontmoeten, of beter gezegd: ont - moet worden door Hem. Hoe ziet een oprecht gebed eruit, een gebed waarin werkelijk wordt vertrouwd op de kracht van de opstanding? We moeten op onze hoede zijn om niet te focussen op de beste plek, de ideale omstandigheden en de perfecte manier om te bidden. Want dan zouden we een principiële regel van het christelijk gebed kunnen vergeten: het gebed is er al, het gaat al rond in je hart, waar je ook bent, wat je ook doet, hoe je je ook voelt . Op het moment dat je dat beseft, ben je aan het bidden. Grote heiligen hebben het gebed vaak aangeduid als ademhalen, of gezegd dat het daarop moet gaan lijken: iets wat zo natuurlijk is dat het altijd deel van je is. Ik wil graag een persoonlijk verhaal met jullie delen: Ik ben zeventien jaar en ik ben net tot levend ge - loof gekomen. Ik heb de psalmen ontdekt en ben er helemaal weg van. Ik heb ook een fantastisch boek over bidden gelezen. Daarom probeer ik er een gewoonte van te maken om dagelijks te bidden, of elke dag ‘stille tijd’ te houden, zoals sommige mensen dat zo mooi zeggen. En… het werkt! Ik had besloten per dag vijf minuten te gaan kokBWzeghettegengod0518-2.indd 11 30-05-18 14:27
12 bidden, maar dat bleek al heel gauw niet genoeg te zijn. Het werden vijftien, twintig, vijfentwintig minuten. Ik besteed er elke dag vijf minuten meer aan en het verveelt me geen seconde. Ik vind het fantastisch, het geeft me zo veel vrede, zo veel vreugde. Ik weet niet meer hoe het kwam, maar die eer - ste gelukkige dagen had ik het huis helemaal voor mezelf, dus de stilte en vrede lagen onbeperkt voor het opscheppen. Maar die luxe was van korte duur… Er zijn nog drie kinderen in ons gezin, jon - ger dan ik, de jongste was toen twee of drie. Ik ben stapelgek op ze, echt waar, maar die schatjes kun - nen zo irritant doen. Probeer het volgende tafereeltje voor je te zien. Ik sluit me op in mijn kamer, ga op een stoel zit - ten, lees een psalm, lees hem nog een keer, een bepaalde zin raakt me, ik doe mijn ogen dicht en probeer hem met mijn hart te omarmen. De an - dere kinderen spelen verstoppertje, een van hen is het ergens niet mee eens, ze krijgen ruzie. De kleinste begint op mijn deur te bonzen… zo frus - trerend! Ik probeer nog gefocust te blijven, maar ik word steeds bozer, steeds ongeduldiger, en op een gegeven moment schreeuw ik tegen hen dat ze hun kop moeten houden; niet één keer, maar ver - schillende keren, tot ik – ontmoedigd en schuldig omdat ik mijn geduld verloor – de handdoek in de ring gooi. Deze gang van zaken herhaalt zich nog twee of kokBWzeghettegengod0518-2.indd 12 30-05-18 14:27
13 drie keer, en aan het eind van de week praat ik er - over met een benedictijner monnik. In dat gesprek leer ik een onvergetelijke les over bidden. Als ik mijn frustratie vertel en vergeving vraag omdat ik boos ben geworden, vertelt hij het verhaal van een christen in Vietnam in een periode van vervolging. Hij was gearresteerd vanwege zijn geloof en zat ver - schillende jaren in een minuscule cel, die propvol zat met overvallers, moordenaars en andere crimi - nelen. Toen hij na tientallen jaren eindelijk werd vrij - gelaten zei hij dat het diepe gebed vanuit zijn hart in de gevangenis altijd was doorgegaan. In plaats van afleiding waren het geluid, het ongemak, het geschreeuw en alle vormen van ellende die hij daar had meegemaakt, de brandstof voor zijn gebed geworden. In plaats van een obstakel was het een instrument geworden dat hem had leren bidden. Bij het afscheid zei deze benedictijner monnik tegen me: ‘De test of je gebed oprecht is, is leren hoe je van alles een gebed maakt. ’ Dit was mijn ul - tieme levensles over gebed. We gaan ons hierin verdiepen door onze vastomlijnde ideeën over het gebed eens onder de loep te nemen. Hoe vaak komt het op bepaalde plekken en momen - ten zelfs niet eens bij je op om te gaan bidden omdat je denkt dat voor gebed de juiste gevoelens, de juiste stemming, de perfecte omstandigheden en veel vrije tijd nodig zijn? Komt de volgende litanie van hin - kokBWzeghettegengod0518-2.indd 13 30-05-18 14:27
14 dernissen om te bidden je bekend voor? Ik heb geen tijd; ik word constant omringd door drukte, geluid, mensen; ik ben gestrest en sta onder druk; ik voel me boos, geïrriteerd, gefrustreerd en ik ben down. Stel dat we geluid niet zouden zien als een obsta - kel, maar als een stimulans om te bidden? Stel dat we boosheid, jaloezie, frustratie – emoties die ons allemaal verschillende keren per dag overvallen – niet langer zouden zien als een belemmering om te bid - den, maar gingen gebruiken als de houtsnippers die het vuur van ons gebed brandend houden? Probeer dit eens: Telkens als ik boos ben, uit ik mijn woede tegen God. Ik vertel Hem waarom ik boos ben en op wie. Is dat soms geen gebed? Tel - kens als ik gefrustreerd of moedeloos ben, vertel ik God hoe en wat. Is dat soms geen gebed? Telkens als ik me gekwetst voel of ergens mee zit, vertel ik het aan God. Ik zeg het gewoon, tegen God . En al het goe - de nieuws ook. Als iemand me blij heeft gemaakt, als iets me goed af is gegaan en ik er tevreden over ben, neem ik een paar seconden om God te danken. Is dat soms geen gebed? Begin hier eens mee. Mis - schien bid je straks wel honderd keer per dag en als je al die snippers bij elkaar optelt, ontdek je wellicht dat je veel langer hebt gebeden dan in je beste ‘stille tijden’ ooit. Denk nooit dat je eerst je boosheid of je frustratie kwijt moet zijn voor je kunt bidden. Hoe moeilijk het misschien ook is om te geloven, God is oprecht, intens geïnteresseerd in al je gedachten, de mooie en kokBWzeghettegengod0518-2.indd 14 30-05-18 14:27
15 minder mooie; Hij is geïnteresseerd in al je gevoelens, de nobele en lompe. Allemaal! De voor de hand liggende vraag is natuurlijk: hoe? Hoe transformeer je ze tot gebeden? Wanneer is woe - de alleen woede en wanneer wordt het een gebed? Wanneer is pijn alleen pijn? Wanneer is begeerte alleen begeerte (jazeker, ook begeerte kan een gebed worden!)? Wanneer is haat alleen haat, en wanneer wordt het een gebed? Wacht eens even! Zei je haat ? Haat die een gebed wordt? Gaat dat niet een beetje te ver? Luister maar: ‘Ik haat hen, zo fel als ik haten kan, ze zijn mijn vijand geworden’ (Psalm 139:2). Dit is niet Sauron van Mordon, dit is het boek der Psalmen, de verzameling gebeden die God zelf aan de Israë- lieten leerde. Wat transformeert deze schrikwek - kende zin tot een gebed? Wel, één ding om precies te zijn, hetzelfde dat de schrilste pijnkreet die ooit op aarde geklonken heeft tot een gebed maakte: Mijn God, mijn God, waarom hebt u mij verlaten? (Psalm 22:2). Wat maakt dat deze uitroep niet alleen een pijnkreet of zelfs godslastering is, maar een gebed? Het antwoord luidt: Mijn God, mijn God . Dit is de alchemistische steen der wijzen, het ul - tieme geheim van het gebed, dat iedere mogelijke emotie, goed of slecht, nobel of lomp, omsmelt tot het goud van gebed. Vergeet focus, vergeet perfecte kokBWzeghettegengod0518-2.indd 15 30-05-18 14:27
16 stilte, innerlijke rust of vrije tijd. Het ultieme geheim van het gebed ligt in dit Mijn God, mijn God . Ik zeg het tegen God, ik breng het bij Hem, ik ben altijd bij God en ik weet dat God altijd bij mij is. kokBWzeghettegengod0518-2.indd 16 30-05-18 14:27
ZEG HET TEGEN GOD Luigi Gioia EEN AANMOEDIGING OM TE BIDDEN ZEG HET TEGEN GOD Luigi Gioia Het gebed was voor Jezus het allerbelangrijkste in zijn leven. Het was dé manier om zijn bestemming te bereiken. Op verschillende momenten van de dag neemt Jezus de tijd om te bidden. In het gebed stemt hij voortdurend af op het plan dat God met zijn leven heeft. Biddend geeft hij vorm aan het vertrouwen dat God naar hem luistert en zijn leven leidt. In dit vertrouwen kun je ook de moeilijke weg gaan als dat nodig is. In korte hoofdstukjes neemt Luigi Gioia je mee naar het hart van het gebed. Hij moedigt aan om zelf (weer) te gaan bid - den zoals Jezus het zijn discipelen heeft geleerd: spreken tegen God die met alle aandacht naar je luistert. Vertrouw op Hem. Zeg het tegen God! NUR 700 ISBN 978 90 435 2977 8 9789043 529778 > www.kok.nl Luigi Gioia is professor in de systematische theo - logie aan de Benedictijnse Universiteit Sant’Anselmo te Rome. Hij geeft wereld - wijd spirituele retraites en is als gastdocent verbon - den aan Divinity Faculty van Cambridge University. kokBOzeghettegengod0518.indd 1 30-05-18 14:46