Binnenwerk Op reis met pionier Paulus_Opmaak 1 13-02-20 09:56 Pagina 7 schrijft leidend laten zijn. Waar mogelijk en betrouwbaarinformatie vanuit diversevertaling gehanteerd. Tidens zon ontdekkingsreis lees je veel. Veel meer dan je kunt opschrijven. Dt is om het zodanig kernachtig samen te vatten, lezer mee kuntjpt en aanvoelt wat je door wilt geven. Bogerd-Grandia de kunst verstaat om op een positief kritische ma-r feedback te geven. Bedankt Jentine, vo de gesprekken, je trouwe meelezenoms was het niet alleen het zoeken en woorden ve moest begrijpen en kon in Wafidat mijn zwager, Pleus de Jager, predikant in de hervormdemeente van Wilsum, mij daarin uitstekend ondersteunfttrouwe meelezer devolle feedbacveneens voorken die we hiervoslot. veoveie Paulus heet. Maar nog veel meer verwonderdover de Heere. Wat een trouwot op de dag van vandaag!r-den van Paulus te zegen: Aan Hem, de alleen wijze God, zij d(Rom. 16:27). ns jullie allen vanharte de zegen van de Binnenwerk Op reis met pionier Paulus_Opmaak 1 13-02-20 09:56 Pagina 8 Saul, Saul, wat vervolg je Mij Een zware reis van een dag of zeven ligt achter de rug. Bijna is het reisdoel bereikt. Nog even en Saulus rijdt met zijn helpers Damascus binnen. De omgeving is schitterend. Achter de fraaie stad staat trots en fier de hoge berg Hermon. De zon werpt royaal haar stralen over de met sneeuw bedekte top. Hel-dere rivieren doorkruisen de wildernis. Alles nodigt uit om hier te rusten. Saulusraast echter door. Hij peinst er niet over om even te pauzeren. Zo snel mogelijk wilhij in Damascus zijn. Alles in hem bruist om de jacht te beginnen. Niets en niemand Een lichtflits, nog feller dan de zon, verblindt Saulus? ogen. Zijn adem stokt. Zijnhart lijkt tot stilstaan gedwongen. Met een doffe klap tuimelt hij van zijn rijdier envalt op de grond. Een stem klinkt. Een stem die hem noemt bij zijn Hebreeuwsenaam. ? Saul, Saul waarom vervolg je Mij? ? Felle lichtbundels omstralen hem. Licht-stralen van Gods heiligheid. Als verlamd ligt Saulus voorover op de aarde. Alles is verstomd in hem. Het lijktvoorgoed met hem te zijn gebeurd. De sterke en krachtige Saulus ? Slechts ? ? ngoddelijke lichtstraal vloert hem. Onzeker klinkt zijn vraag: ? Wie bent u Heere? ? Hetantwoord is verbijsterend. ? Ik ben Jezus, die jij vervolgt. Het is hard voor je, met dehielen tegen de prikkels te slaan. ? Saulus is totaal ontredderd. Heel zijn optredenblijkt ? ? n grote vergissing te zijn. In plaats van een redder van Gods eer blijkt hijeen vervolger van Gods kinderen te zijn. En daarmee ook van Zijn Zoon: Jezus. De Naam die hij niet verdragen kon ? * Deze beeldspraak slaat op een dier dat in die tijd voor de ploeg liep en achteruit trapte als het er geen zin in had. De ploeger hanteerde dan een stok met ijzeren punten die het dier moest afschrikken om achteruit te trappen. Het achteruit trappen had geen enkele zin en gaf alleen maar pijn. In de tijd van Saulus werd dit gebruikt als eentoepasselijk beeld om het zinloze van verzet tegen hogere machten aan te duiden. ? Ik ben Jezus, die jij vervolgt. ? Binnenwerk Op reis met pionier Paulus_Opmaak 1 13-02-20 09:56 Pagina 7 Waar is God Nog op de dag van Stefanus? dood barst onder aanvoering van Saulus de vervolgingvoor de jonge gemeente los. Brutaal dringen opgehitste mannen de huizen van degemeenteleden binnen. Ruw worden de volgelingen van Jezus voor de keuze ge-steld om de Naam van Jezus te vervloeken ? f om als gevangene mee te gaan omgepijnigd of zelfs gedood te worden (Hand. 26:10). De profetie van Jakob is in ver-vulling gegaan (Gen. 49:27). Daar gaan ze. Op weg naar de gevangenis. Mannen en vrouwen, vaders en moe-ders ? Gevangen, alleen maar omdat ze de Naam van Jezus belijden. Niemand van de gemeente is zijn leven meer zeker. Vluchten is het enige dat doorde overblijvers nog kan worden gedaan. De uittocht is massaal. Hele gezinnen trek-ken de stadspoorten uit om (ver) buiten Jeruzalem schuilplaatsen te zoeken. Deapostelen blijven echter in Jeruzalem. De satan heeft toegeslagen. Alles lijkt erop dat zijn list is geslaagd. De jonge ge-meente in Jeruzalem is verscheurd. Waar is God? De satan lijkt het gewonnen te hebben. Maar zo is het niet! Juist door de brede ver-spreiding van de gemeenteleden, krijgt de boodschap van het Evangelie haar loop. De vluchtelingen kunnen niet zwijgen. Christus wordt verkondigd. Waar ze ookkomen! In Samaria ? In Damascus ? Met afschuw hoort Saulus hoe overal nieuwe gemeenten met volgelingen van Jezus ontstaan. Het grijpt hem aan! Dag en nacht houdt het hem bezig. Hij briestvan dreiging en moord. E? n ding heeft hij maar voor ogen: allen die de Naam van Jezus belijden, moeten verdwijnen. Gods eer staat immers op het spel? In hem rijpthet plan om naar Damascus te gaan. Daar zal hij de afvalligen zelf gaan ophalen. Dan kunnen ze kiezen: ? f de Naam van Jezus verwerpen, ? f de gevangenis in, ge-volgd door de dood. Meer keuzes zijn er niet. De Naam van Jezus z? l uitgeroeidworden. Inclusief Zijn volgelingen! Saulus vraagt de hogepriester om toestemming en aanbevelingsbrieven voor Da-mascus, gericht aan de synagogen. Die toestemming kan hij krijgen. Zwart op wit! Saulus, de wilskrachtige farizee? r, gaat op reis. Naar de stad waarin duizenden Joden hun intrek hebben genomen. Hij is vol goede moed! God staat immers aanzijn kant? Wat hem betreft kan dit onmogelijk een vergissing zijn. Binnenwerk Op reis met pionier Paulus_Opmaak 1 13-02-20 09:56 Pagina 6 Ongeveer tien jaar na Christus werd Saulus (in het Hebreeuws Saul) geboren. Zijngeboorteplaats is Tarsus, een stad met zo? n 500. 000 inwoners, de hoofdstad vande Romeinse provincie Cilici? in Klein-Azi? . Saulus is de zoon van Joodse ouders. Zijn vader behoorde tot de partij van de farizee? n (Hand. 23:6). De stam waartoe Saulus behoort is de stam van Benjamin. Zijn wieg stond buiten het ? Beloofde Land? . Op zich was dat niet zo verwonderlijk; het aantal Joden dat buiten Isra? l leefde, was erg groot. Naar schatting minstens drie miljoen! Overal ter wereld hadden zijzich in groepen gevestigd en vormden zij een gemeenschappelijke kern met hunsynagoges als middelpunt voor het geestelijke en maatschappelijke leven. Saulus? geboortestad genoot onder het Romeinse bestuur verscheidene privileges. Hierdoor kreeg Saulus bij zijn geboorte, naast het burgerschap van Tarsus, ook hetburgerschap van het Romeinse Rijk. Tarsus had een bloeiende textielindustrie. Al vroeg vond Saulus als leerjongen zijnwerk in het familiebedrijf dat gespecialiseerd was in het vervaardigen van tent-doeken. Daar leerde hij het tentenmakersvak, dat hem later nog goed van pas zoukomen. Tarsus was niet alleen een textielstad, maar ook een stad van onderwijs en filosofieen wedijverde met Alexandri? en Athene om de eerste te zijn op onderwijsgebied. Het was voor de bevolking niet moeilijk om van deze wijsheid mee te genieten. Want overal op de straten en pleinen werd er door rondtrekkende wijsgeren overethische en godsdienstige onderwerpen gefilosofeerd en gedebatteerd. Dat dit al-lemaal niet aan Saulus voorbijging, blijkt wel uit zijn verdere leven: filosoferen endebatteren waren hem op het lijf geschreven! Ook leerde Saulus in Tarsus van allesover de daar populaire sporten, zoals hardlopen, worstelen en boksen. Later in zijnprediking zou hij daar machtige beelden aan ontlenen ( 1 Kor. 9:22-27; Fil. 3:12; 2 Tim. 4:7). Al op jonge leeftijd ging Saulus? hart uit naar de theologie. Reden waarom hij naar Jeruzalem verhuisde en zich als leerling meldde bij de beroemde Joodse wijsgeerGamali? l de Oudere, de kleinzoon van de beroemde Hillel. Saulus heeft zijn leer-meester hoog zitten. Maar het advies van Gamali? l om de volgelingen van Jezusmet rust te laten, is niet aan hem besteed . . . Allen die de Naam van Jezus belijdenhebben voor hem geen enkel recht van bestaan. Hij, Saulus, zal strijden voor de Saulus was voortvarend en vol vuur! Binnenwerk Op reis met pionier Paulus_Opmaak 1 13-02-20 09:56 Pagina 5 Reken hun deze zonde niet toe ? De mannen van de Joodse Raad zijn razend. Ze weten wie Stefanus met de Zoondes mensen bedoelt. Sprak Dani? l al niet zo over Hem (Dan. 7:13)? Als de Rechter, Die beslist over leven en dood? En Jezus, Die zij gedood hebben, zou deze Rechter De geleerden schreeuwen het uit. Hun handen doen ze voor hun oren. Niets, hele-maal niets willen ze nog horen. Als wilde dieren stormen zij eensgezind op Stefanusaf. Maar ondanks hun woede, blijven ze mannen van de wet. Geen doodslag in detempelzaal, maar buiten de stad. In dwaze optocht verlaten ze de rechtszaal. Inhun midden slepen ze Stefanus met zich mee. Door de stad, buiten de Oostpoort De plaats van de steniging is bereikt. De getuigen die als eersten de stenen zullenwerpen, trekken hun opperkleden uit en leggen die aan de voeten van Saulus, dejonge farizee? r. Saulus mag als garderobebewaker dienstdoen. Maar dat zint hembeslist niet. Het liefst zou hij zelf zijn handen uit de mouwen steken (Hand. 22:20). Maar zijn tijd komt nog wel! Wilde, verwarde plannen borrelen bij hem naar boven. Wat hem betreft houdt het bij het doden van Stefanus niet op ? Zware stenen suizen door de lucht. Maar dan, dwars door al het geschreeuw heen, klinkt helder en duidelijk een gebed: ? Heere Jezus, ontvang mijn geest. ? En terwijlStefanus op zijn knie? n valt en de stenen zijn lichaam beuken, roept hij met luidestem: ? Heere, reken hun deze zonde niet toe!? Na deze woorden ontslaapt hij. Door God thuisgehaald! De vijanden van Stefanus hadden zijn sterven graag tot eenmarteling gemaakt. Maar de God der heerlijkheid was bij Zijn kind! Engelen dragenhem omhoog, om eeuwig in te stemmen met de hemelkoren ter ere van het Lam Dat ook voor hem, Stefanus, geslacht werd! Een aantal godvrezende mannen zorgen ervoor dat Stefanus niet op de begraaf-plaats van misdadigers terechtkomt, maar eervol begraven wordt. Dagenlang be-drijven zij grote rouw over hem die zo onverwachts op wrede wijze de mond werd* Het Joodse Sanhedrin, dat als Joods gerechtshof fungeerde, had ondanks de Romeinse overheersing de bevoegd-heid overgehouden om naar hun eigen godsdienstige wetten te kunnen handelen. ? Ze zullen u uit de synagoge werpen; ja, de tijd komt dat ieder die u doodt, denkt God een dienst te bewijzen. ? ( Joh. 16:2) Binnenwerk Op reis met pionier Paulus_Opmaak 1 13-02-20 09:56 Pagina 4 Saulus, de jonge farizee? r, volgt alles met grote aandacht. In zijn hart stormt het. Alles wat Stefanus zegt, roept weerstand bij hem op. Wat beweegt deze beklaagdeom Abraham als een heiden af te spiegelen? Waar haalt hij het lef vandaan? Waarom moet hij dit zo benadrukken? God had toch iets goeds in hun voorvaderengezien? En zij, de Joden, zijn toch, ongeacht hun afkomst, het volk van God? Heeft God dat Zelf niet meerdere keren gezegd? En zouden zij zich dan daar niet opmogen beroemen? Stefanus moet zwijgen. Voorgoed. In navolging van Jezus! Stefanus is nog niet klaar met zijn verhaal. Nog dieper zal hij zijn hoorders gaanraken. Hij neemt zijn rechters in gedachten mee naar Egypte. Naar Mozes, aan wie ge- Confronterend! Want hadden deze mannen niet hetzelfde met Jezus gehandeldtoen zij Hem naar Zijn bevoegdheid vroegen (Matth. 21:23)? En neem nu de tempel. Een gebouw waarmee ze omgaan alsof het gebouw God Zelf is. Zijn ze dan vergeten dat de h? le hemel en de h? le aarde tot Gods beschikkingstaan? Het gaat uiteindelijk toch niet om de tempel, maar om de G? d Die daarin Diep verontwaardigd roept Stefanus zijn rechters toe dat ze vol hoogmoed zijn. Verhard en onbuigzaam. Dat ze nog slechter zijn dan hun vaders die Gods profetenvervolgden. Dat zij God oneindig veel meer in Zijn gezicht hebben geslagen. Wantzij hebben Gods Z? ? n veracht. De Rechtvaardige, de Beloofde, de Zaligmaker. Ver-raden en vermoord ? De spanning in de rechtszaal stijgt ten top. Hoe durft deze beklaagde zijn rechtersz? aan te klagen? Wie denkt hij wel dat hij is? Hun tanden knarsen en hun hartenbarsten van woede. Stefanus ziet zijn rechters niet meer. Ook niet hun verwrongen gezichten en hunvan haat oplichtende ogen. Hij kijkt omhoog. Stefanus ziet de heerlijkheid van God. Naast God ziet hij Jezus aan Gods rechterhand. Stefanus is vol heilig vuur. Wat hijziet kan hij niet voor zich houden. Krachtig klinkt zijn roep: ? Zie, ik zie de hemelengeopend en de Zoon des mensen, st? ? nde aan de rechterhand van God ? ? In Matthe? s 26:64 staat dat Jezus aan de rechterhand van God zit. Zijn kind dat nodig heeft. Als dat dan geen bemoediging is! Binnenwerk Op reis met pionier Paulus_Opmaak 1 13-02-20 09:56 Pagina 3 Niets om op te pochen In de rechtszaal is Gods aanwezigheid duidelijk zichtbaar. Stefanus is met goddelijklicht omhuld. Zijn gezicht schittert als van een engel! De leden van de Raad zijn echter volledig blind voor wat er gebeurt. Het valt henin het geheel niet op dat Stefanus hetzelfde overkomt als eens bij Mozes gebeurde, toen God zo dicht bij Mozes was dat zijn gezicht glansde als van een engel (Ex. De rechtszitting moet met grote haast plaatsvinden. Het moment is er rijp voor! De hogepriester steekt direct van wal: ? Zijn deze dingen zo? ? Stefanus, vol van de wijsheid van de Geest, zal getuigen. Zijn antwoord zal meerzijn dan een ? ja? of een ? nee? . Hij zal allen tot in het diepst van hun ziel raken en latenzien wie zij in Jezus hebben verworpen: ? Mannenbroeders en vaders, luister! De God der heerlijkheid verscheen aan onze vader Abraham, toen hij nog in Mesopo-tami? was, voordat hij in Haran woonde. ? De eerste speerstoot is door Stefanus gegeven. Niet in Kana? n, maar in Mesopo-tami? ligt Isra? ls oorsprong. De plaats van het heidendom. Als Abraham niet ge-roepen was, dan was er nooit een uitverkoren volk geweest. De bijbelgeleerden horen het tandenknarsend aan. Ze weten dat Abraham, hunstamvader, ooit een heiden was. Een man die de afgoden diende. De glorie is nietuit Isra? l, maar komt bij God vandaan. De ? mannen van de Schrift? kunnen het niettegenspreken, maar het knakt wel hun gevoelens van eer. ? En na Abraham? Wiewaren de achterkleinkinderen van Abraham? Waren dat niet de zonen van Jakob? Die mannen die hun broer Jozef als slaaf hadden verkocht? En dat, terwijl God met Jozef was? ? Stefanus houdt zijn rechters indringend een spiegel voor. Ze moeten beseffen vanwie ze afstammen. Maar vooral moet het tot hen doordringen dat zij zich niet po-sitief onderscheiden van de zonen van Jacob. Zoals de broers met Jozef omgingen, zo hebben ook zij uit afgunst en jaloezie met Jezus, de grote Jozef, gehandeld. Netzoals de zonen van Jakob, hebben ze Hem, door afgunst en eerzucht gedreven, overgeleverd aan de heidenen. Ook z? j dachten van Hem af te zijn, maar God wasmet Hem! Diezelfde God leeft nog. Zoals eens Jozef verhoogd werd, heeft Hij degrote Jozef verhoogd om te redden wie verloren is! Binnenwerk Op reis met pionier Paulus_Opmaak 1 13-02-20 09:56 Pagina 2 Een opvallende volgeling Terwijl iedereen dacht dat het met Jezus na Zijn dood zou zijn afgelopen, lijkt hettegenovergestelde te gebeuren. Zijn leerlingen verspreiden de meest wonderlijkeboodschap: Jezus is opgestaan en door velen gezien. Ook vertellen ze dat Hij naarde hemel is opgestegen en daar nu zit aan de rechterhand van God. Niemand kanontkennen dat er wonderlijke dingen zijn gebeurd. Denk alleen maar aan die bij-zondere bijeenkomst in Jeruzalem, waar de Heilige Geest zou zijn uitgestort. Juisttoen er zo veel mensen uit het buitenland aanwezig waren! Toen de leerlingen over Jezus spraken, verstond iedereen hun woorden in hun eigen taal. Ook was daar hetgeluid van een geweldige storm, zonder dat er wind was. Zelfs werden er tongenals van vuur op de hoofden van Zijn leerlingen gezien (Hand. 2:1-13). In veel dingenlijken de leerlingen van Jezus op hun Meester: op hun bevel gingen lammen lopen, doven horen en blinden zien. Een opvallende volgeling van Jezus is diaken Stefanus. Als hij spreekt, hangt hetvolk aan zijn lippen. Veel tekenen zijn door hem verricht. Hij wordt door een grootdeel van het volk gewaardeerd. Maar voor de farizee? n en de schriftgeleerden gaatzijn manier van spreken en optreden te ver. Hij herinnert hen te veel aan Jezus. Onder hun aansturing is vanuit de synagogen volop verzet georganiseerd. Griekse Joden en ook anderen zijn door hen aangemoedigd om met Stefanus het debat aante gaan. Puur bedoeld om hem onderuit te halen. Maar wat voor argumenten zeook hanteren, ieder debat wordt door Stefanus gewonnen. Niemand kan zijn wijs-heid weerleggen. Uiteindelijk hebben ze naar een oud, maar vaak succesvol wapengegrepen: Stefanus zou lasterlijke woorden gesproken hebben tegen Mozes, tegen De gewenste uitwerking blijft niet uit. Velen van hen die het eerst voor Stefanusopnamen, laten hem nu vallen. Vandaag is Stefanus gevangengenomen en voor de Joodse Raad geleid. Daar staat hij. De man die slechts spreekt zoals zijn Meester hem geleerd heeft. Om het geheel kracht bij te zetten zijn enkele ? getuigen? opgetrommeld. Door henis zojuist een beschuldigende verklaring afgelegd: ? Deze man houdt niet op laster-lijke woorden te spreken tegen deze heilige plaats en tegen de wet, want wij heb-ben hem horen zeggen dat die Jezus de Nazarener deze plaats zal afbreken en degebruiken zal veranderen die Mozes ons overgeleverd heeft? (Hand. 6:13, 14). De stilte in de rechtszaal is gevallen ? Zou dat ook voor jou gelden? Binnenwerk Op reis met pionier Paulus_Opmaak 1 13-02-20 09:56 Pagina 1 Binnen de tempelmuren wordt druk vergaderd. De spanning in de rechtszaal is om tesnijden. De ogen van de heren van de Raad zijn vol haat en nijd. Gericht op een dwazevolgeling van de nieuwe leer. Onder hen bevindt zich een nog jonge, maar veel belo-vende farizee? r. Saulus is zijn naam ? Het is zo? n jaar of drie geleden begonnen. Vanuit Nazareth was een timmermangekomen. Met een aantal jonge mannen was Hij al predikend het land doorgereisd. Zijn woorden waren totaal anders dan het volk van hun leiders gewend was. Geenopeenstapeling van geboden en verboden, maar woorden vol van liefde, ontfer-ming en genade. Zonder ook maar iets van Gods geboden af te doen. Velen warenhet eens: nooit had iemand zo gesproken als Hij ( Joh. 7:46). Het volk was enthou-siast. De reactie bij de farizee? n en schriftgeleerden was echter totaal tegenover-gesteld. Hun macht en aanzien dreigden in gevaar te komen. De invloed van deze Prediker zou en moest gekeerd worden. Desnoods met geweld. List op list werddoor hen bedacht. Maar Hem op Zijn woorden vangen konden ze niet. Niet alleen Zijn woorden waren groot, maar ook Zijn tekenen. Blinden en doof-stommen werden door Hem genezen. Zelfs doden kwamen tot leven! En was hetdaar maar bij gebleven, maar velen gingen meer dan een gewoon mens in Hemzien. Hij zou de langverwachte Messias zijn, de Bevrijder Die hen zou verlossen vanhet gehate juk van de Romeinen. Velen wilden Hem tot koning maken. Ze hebbengeroepen en gezongen: ? Hosanna! Gezegend is Hij, Die komt in de Naam van de Heere, de Koning van Isra? l!? ( Joh. 12:13)Als ? bewakers van Gods eer? hebben de geestelijke leiders de oplossing gevonden. Ze hebben de Man uit Nazareth, Jezus, tot vriend van Be? lzebul (dat is de satan)gemaakt. Een godslasteraar ? (Mark. 3:22). Gretig hebben ze deze gedachte onderhet volk verspreid. Met de wet van Mozes in de hand hebben ze Zijn dood bepleit(Lev. 24:14), omdat het beter zou zijn dat ? ? n mens zou sterven in plaats van heelhet volk ( Joh. 18:14). Het is de godgeleerden gelukt. Nog maar kort geleden is deze Jezus aan het kruisgehangen. De Naam van Jezus hebben zij veranderd in een vloek, door hemel enaarde verstoten (Gal. 3:13). Binnenwerk Op reis met pionier Paulus_Opmaak 1 13-02-20 09:56 Pagina 6 Paulus ? Hij is de man die mij al vele jaren boeit. Zijn geloof, zijn bezieling, zijn geestdrift, zijn bewogenheid ? Mijn verlangen was om deze man van dichterbij mee te kun-nen maken. Om met deze pionier in het Koninkrijk van God op reis te gaan! Die reis ben ik aangegaan en daar heb ik geen moment spijt van gehad. Graag nodig ik je uit om ook die reis te ondernemen. Vanaf Jeruzalem tot en met Rome. Paulus ? Hij is de man die plezier had in de dood van Stefanus. En die ? brieste van dreigingen moord? tegen de volgelingen van de Heere Jezus. Maar hij is ook de man die doorD? ? r begon zijn opdracht om het Evangelie te brengen tot aan het einde van deaarde. Een opdracht die hij met glans mocht voltooien en tot op de dag van van-daag zijn vruchten afwerpt. Paulus ? Het is niet te veel gezegd dat ik veel van deze pionier ben gaan houden. Zijn groteliefde voor Zijn Meester ? Zijn gehoorzaam volgen ? Zijn vreugde als mensen totbekering kwamen ? Zijn verdriet, zijn teleurstellingen, zijn overwinningen ? Zijngetuigenis voor overheden en machthebbers ? Zijn leven dat voor hem Christuswas en waarin hij alle dingen door H? m aankon (Fil. 1:21a en 4:13)! Dit dagboek kun je lezen als een reisverslag van het leven van Paulus. Dus geen me-ditaties als zodanig, maar wel met de gedachte en hoop dat dit reisverslag je totnadenken stemt. Dat je je eigen leven naast dat van Paulus legt en daaraan spie-gelt. Mijn advies is om eerst het aangegeven bijbelgedeelte te lezen en daarna het Om er een echt reisverslag van te maken, moest ik soms keuzes maken. Dan denkik bijvoorbeeld aan de diverse meningen over de datering van de brieven die Paulusschreef, of over de volgorde van de gekozen reisroutes of welke vrienden bij hem in bepaalde situaties waren. In alles heb ik de geschiedenis zoals de Bijbel die Binnenwerk Op reis met pionier Paulus_Opmaak 1 13-02-20 09:56 Pagina 5 Aanbevolen door ? (1) ds. P. de Jager Aanbevolen door ? (2) ds. A. Beens Van Jeruzalem tot Rome Topografische kaarten:- Paulus? bekering en eerste reizen (Handelingen 9; 12:25, 26)- Paulus? eerste zendingsreis (Handelingen 13:4-14:26)- Paulus? tweede zendingsreis (Handelingen 15:36-18:22)- Paulus? derde zendingsreis (Handelingen 18:22-21:17)- Paulus? gevangenneming en hechtenis (Handelingen 23:23-33)- Paulus? reis naar Rome (Handelingen 27 en 28)