5 Inhoud Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 1. Het Koninkrijk van God . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 2. De doop en de dood . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 3. De doop als een deur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 4. De doop en dienst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 5. De doop en de discussie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 6. De doop en besnijdenis/verbond . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 7. Kinderen en het Koninkrijk van God . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 8. Kinderen en de doop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 Bijlage: Onderdompeling of besprenkeling? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 Geraadpleegde literatuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 opmk-Koninkrijksdoop. indd 5 30-09-15 11:33
13 1 Het Koninkrijk van God ‘Bekeer u, want het Koninkrijk der hemelen is nabijgekomen. ’ Johannes de Doper in Mattheüs 3:2 In het Nieuwe Testament wordt vrijwel nooit gesproken over de doop in het kader van het verbond, maar des te meer in verband met het ‘Koninkrijk van God’. Maar wat is het Koninkrijk van God eigenlijk? In heel het Nieuwe Testament, maar vooral in het Evangelie van Mattheüs, is veel aandacht voor het Koninkrijk van God of het Ko- ninkrijk der hemelen. In Mattheüs 1 wordt Jezus gepresenteerd als ‘Zoon van David’, de grote koning van Israël. Letterlijk wordt het Koninkrijk voor het eerst genoemd in hoofdstuk 3:2, waar Johan- nes de Doper leert: ‘Bekeert u, want het Koninkrijk der hemelen is nabij gekomen. ’ In Mattheüs 5 tot en met 7 staat de Bergrede, die we kunnen zien als de grondwet van het Koninkrijk van God. In hoofdstuk 8 van dit Evangelie wordt duidelijk dat de kinderen van het Koninkrijk kunnen worden buitengeworpen. In Mattheüs 13 staan zeven gelijkenissen van het Koninkrijk en in hoofdstuk 24 zegt Jezus: ‘En dit Evangelie van het Koninkrijk zal in heel de we- reld gepredikt worden tot een getuigenis voor alle volken. ’ Het ‘Evangelie van het Koninkrijk’ is een vrij onbekende term bin- nen de gereformeerde gezindte. We kennen het evangelie van Gods opmk-Koninkrijksdoop. indd 13 30-09-15 11:33
14 Het Koninkrijk is daar waar Jezus’ heerschappij wordt erkend. genade, waaruit blijkt dat je zonde vergeven worden door Jezus als je Heiland. Dat kost jou niets maar kostte Hem alles. Het Koninkrijks- evangelie is een ander, maar even wezenlijk aspect: Jezus wordt niet alleen je Heiland, maar ook je Koning, je Heer en Meester. Navol- ging van Hem op aarde kost jóu alles. In Handelingen 20:24 en 25 gebruikt Paulus beide termen: het evangelie van de genade van God én de prediking van het Koninkrijk. De gemeente is, volgens Guido de Bres in de Nederlandse Geloofs- belijdenis, de vergadering van alle ware Christgelovigen. Dat wordt ook wel het ‘lichaam van Christus’ genoemd. De wereld bestaat uit alle mensen. Maar het Koninkrijk van God zit er net tussenin: dat is kleiner dan de wereld en groter dan de ge- meente. Het Koninkrijk is daar waar Jezus’ heerschappij wordt erkend. Nu op aarde is het er in beginsel, maar als Jezus terugkomt breekt het door: dan zal iedereen voor Hem buigen en Hem erkennen als Heer. Jezus sprak in gelijkenissen over het Koninkrijk van de hemelen. In die gelijkenissen zie je steeds twee soorten mensen: ware en valse discipelen, goede en slechte knechten. De Here Jezus zegt in Mat- theüs 8:12: ‘De kinderen van het Koninkrijk zullen buitengeworpen worden in de buitenste duisternis. ’ Binnen het Koninkrijk kunnen dus onechte christenen zijn. Zoals in de gelijkenis van het visnet (Matth. 13:47-50): ‘Het Koninkrijk der hemelen is ook gelijk aan een opmk-Koninkrijksdoop. indd 14 30-09-15 11:33
15 net, uitgeworpen in de zee, dat allerlei soorten vissen bijeenbrengt. Als het vol geworden is, trekken de vissers het op de oever. Ze gaan zitten en verzamelen de goede vissen in vaten, maar de slechte gooi- en zij weg. Zo zal het bij de voleinding van de wereld zijn: de enge- len zullen uitgaan en de slechten uit het midden van de rechtvaar- digen afzonderen, en zij zullen hen in de vurige oven werpen; daar zal gejammer zijn en tandengeknars. ’ Ook in de andere Koninkrijksgelijkenissen zien we dat terug: in de gelijkenis van de wijze en dwaze maagden worden de wijze maag- den wel, maar de dwaze maagden niet binnengelaten (Matth. 25:1 en 12), in de gelijkenis van de talenten worden de trouwe slaven be- loond en wordt de nutteloze slaaf buitengeworpen (Matth. 25:30) en in de gelijkenis van het zaad groeien tarwe en onkruid samen op, maar wordt het onkruid ten slotte uitgetrokken en verbrand (Matth. 13:30). In het Koninkrijk van God leven ware gelovigen dus naast ‘schijn-heiligen’. Het Koninkrijk is het krachtenveld van de Heilige Geest. Mensen die in het Koninkrijk zijn, leven dicht bij het vuur. Ze kennen God en Christus in ieder geval van naam, met hun hoofd. Er zijn mensen in het Koninkrijk die ook behoren tot de Gemeente: zij dienen met hun hele hart de Koning. Maar sommigen dienen Hem niet echt. Die mensen zijn wel in het Koninkrijk, maar zullen worden buiten- geworpen als ze zich niet bekeren. Psalm 18:45 omschrijft hen als die ‘veinzen zich aan mij te onderwerpen’. opmk-Koninkrijksdoop. indd 15 30-09-15 11:33
16 Christelijke gezinnen zijn stukjes van het Koninkrijk van God. Christelijke gezinnen zijn stukjes van het Koninkrijk van God: daar wordt Jezus’ gezag erkend, zijn Woord gelezen en zijn Naam aan- beden. Ook christelijke scholen horen bij het Koninkrijk: daar wordt gebeden, uit de Bijbel verteld en over Jezus gezongen. Daar zie je iets van het gezag van Koning Jezus, net als in christelijke instellingen, partijen en bedrijven. Daar wordt re- kening gehouden met de geboden van Koning Jezus die Hij gaf in de Bergrede en op andere momenten tijdens zijn leven op aarde, en dat brengt zegeningen met zich mee. Verschillende keren wordt in het Nieuwe Testament de verbinding gemaakt tussen het Koninkrijk van God en de doop. Dat zien we bij- voorbeeld bij Johannes de Doper, die mensen opriep zich te bekeren vanwege de komst van het Koninkrijk, en hen vervolgens doopte. Maar ook in Mattheüs 28:18 en 19, een kerntekst als het gaat over de christelijke doop, wordt duidelijk dat de doop bij het Koninkrijk hoort, want Jezus zegt daar: ‘Mij is gegeven alle macht in hemel en op aarde. Ga dan heen, onderwijs al de volken 1, hen dopend in de Naam van de Vader en van de Zoon en van de Heilige Geest, hun lerend alles wat Ik u geboden heb, in acht te nemen. ’ Hij presenteert zichzelf dus als Machthebber, als opgestane Koning, en geeft zijn discipelen opdracht om mensen tot zijn onderdanen te maken en hen te dopen. 1 Letterlijk staat er in het Grieks mateteuoo , wat betekent ‘tot discipelen of leerlingen maken’. Zo is het, mijns inziens terecht, ook vertaald in de NBG ’51 en de NBV. opmk-Koninkrijksdoop. indd 16 30-09-15 11:33
17 De doop van Johannes was, evenals zijn prediking, een heenwijzing naar Christus. Johannes’ doop sprak van het komende Koninkrijk, en de doop zoals de Here Jezus die instelde, sprak van het Konink- rijk dat gekomen is. 2 Wat is dan precies de relatie tussen het Koninkrijk van God en de doop? Kort gezegd is de doop een introductie, een handeling waar- door je wordt toegelaten in dat Koninkrijk van God, op het christe- lijk erf (zie Nederlandse Geloofsbelijdenis artikel 34). Door de doop wordt zichtbaar dat je je aansluit bij het Koninkrijk van het licht, van het leven en van de liefde. Jezus is de Koning en Hij werft mensen vanuit de duisternis van zonde, onwetendheid en afgoderij tot het licht van Zijn genade. Hij zendt zijn discipelen uit als gezanten om anderen tot Zijn discipelen te maken (Matth. 28:19). Jezus is Koning van heel het heelal, en op het moment dat je je leven aan Hem over - geeft, wordt Hij ook Koning van jouw leven. Door je te laten dopen en door zijn geboden te onderhouden, laat je dat zien. Door de doop wordt de nieuwe discipel openlijk gevoegd onder de heerschappij van de Heer Jezus. In de Nederlandse Geloofsbelijdenis (art. 34) staat dat je door de doop het merk- en veldteken van de Here Jezus gaat dragen. Maar als je als nieuwe discipel uit het doopwater komt, is het niet klaar. Vanaf dat moment moet je leven in navolging van Hem en 2 Van Genderen en Velema, p. 711. (In de noten wordt met auteursnaam en paginanummer verwezen naar gebruikte boeken. De complete lijst van gebruikte literatuur vind je achter in dit boek. ) opmk-Koninkrijksdoop. indd 17 30-09-15 11:33
18 word je getraind om aan de bevelen van deze goede Koning gehoor- zaam te worden. De doop symboliseert dat je met Christus onder - gaat in de dood en opstaat in een nieuw leven. Het is als het ware een deur naar een nieuw bestaan, waarin je in dienst staat van de Here Jezus. In de volgende hoofdstukken worden de begrippen dood, deur en dienst in het kader van de Koninkrijksdoop verder uitgewerkt. Vragen en stellingen om te bespreken: 1. ‘Het Koninkrijk is het krachtenveld van de Heilige Geest. ’ Wat be- tekent dat? Wat betekent het voor jou persoonlijk, als onderdaan van het Koninkrijk? 2. Stelling: ‘Als christen moet je zo veel mogelijk binnen het Konink- rijk van God verblijven. ’ Ben je het daarmee eens? Wat heeft dat voor gevolgen voor keuze voor school, werk et cetera? 3. Is het voor anderen zichtbaar dat jouw huis een stukje is van het Koninkrijk van God? Hoe zou je dat (meer) zichtbaar kunnen maken? opmk-Koninkrijksdoop. indd 18 30-09-15 11:33