De oorlog die ik eindelijk won

05-12-16 13:15 De oorlog die mijn leven redde 1-256. indd 8 toe, schoof hem over de bloedvlek. Ik schuifelde zijwaarts over zichtsveld bleef. Ik trok me op aan onze tweede stoel, ging zit Ook voor je broer. ’ Ze lachte. ‘En wat er over is, mik je maar De thee was klaar en mam pakte haar mok. ‘Ik zie die blik in jouw ogen heus wel, meissie. Wees blij dat ik het volhou met je, da’s lastig genoeg. Geloof me, het kan nog veel en veel Ik schonk mezelf ook een kop thee in. Ik nam een inke slok en voelde de hete vloeistof door mijn slokdarm naar mijn maag glijden. Mam maakte geen geintjes. Maar dat deed ik Mijn verhaal begint vier jaar geleden, aan het begin van de grote oorlog, de oorlog waar we nu middenin zitten. De meestemensen waren bang. Ik was tien, al wist ik dat zelf toen niet 05-12-16 13:15 De oorlog die mijn leven redde 1-256. indd 7 ‘Ada! Weg bij dat raam!’ Mams stem. Ze schreeuwde. Ze greep ‘Ik zei iets tegen Stephen White, meer niet. ’ Ik wist dat een weerwoord niet verstandig was, maar mijn mond was sneller dan mijn brein. Bovendien was ik een bijtertje geworden, die mand!’ zei mam. ‘Kijken bij dat raam mag, zo vriendelijk ben ik Ik beet op mijn tong, hield binnen wat ik wilde zeggen, 05-12-16 13:15 De oorlog die mijn leven redde 1-256. indd 8 toe, schoof hem over de bloedvlek. Ik schuifelde zijwaarts over zichtsveld bleef. Ik trok me op aan onze tweede stoel, ging zit Ook voor je broer. ’ Ze lachte. ‘En wat er over is, mik je maar De thee was klaar en mam pakte haar mok. ‘Ik zie die blik in jouw ogen heus wel, meissie. Wees blij dat ik het volhou met je, da’s lastig genoeg. Geloof me, het kan nog veel en veel Ik schonk mezelf ook een kop thee in. Ik nam een inke slok en voelde de hete vloeistof door mijn slokdarm naar mijn maag glijden. Mam maakte geen geintjes. Maar dat deed ik Mijn verhaal begint vier jaar geleden, aan het begin van de grote oorlog, de oorlog waar we nu middenin zitten. De meestemensen waren bang. Ik was tien, al wist ik dat zelf toen niet 05-12-16 13:15 De oorlog die mijn leven redde 1-256. indd 7 ‘Ada! Weg bij dat raam!’ Mams stem. Ze schreeuwde. Ze greep ‘Ik zei iets tegen Stephen White, meer niet. ’ Ik wist dat een weerwoord niet verstandig was, maar mijn mond was sneller dan mijn brein. Bovendien was ik een bijtertje geworden, die mand!’ zei mam. ‘Kijken bij dat raam mag, zo vriendelijk ben ik Ik beet op mijn tong, hield binnen wat ik wilde zeggen, 15-11-18 08:33 De_oorlog_die_ik_eindelijk_won_BRUBAKER_druk1_binnenwerk_proef4. indd 18 moeten regelen. ’ ‘Je kunt maar beter gaan, ’ zei ik tegen Susan. ‘Je zult een hoop gips verpakt. Ik was weer op diezelfde plek, maar schoner en met mijn voet in Niemand had Jamie en mij gewild. teen bekeken. dorpsbewoners paradeerden langs de rij en hadden ons van top tot deed zo gruwelijk veel pijn dat ik wankelde op mijn benen. De geweest van de vlucht; mijn klompvoet bloedde als een rund en en Jamie en ik, de slonzigste van allemaal. Ik was dood- en doodop naar het dorp had gebracht. Een hele stoet vuile, slonzige kinderen We waren net aangekomen met de trein die ons vanuit Londen  15-11-18 08:33 De_oorlog_die_ik_eindelijk_won_BRUBAKER_druk1_binnenwerk_proef4. indd 17 terstoon van haar, ‘dan kunnen we het een en ander gaan regelen. ’ - Thornton afgelopen september gezegd, op die ferme VVB-voorzit . ‘Ga maar op een rijtje tegen de muur staan, ’ had lady Regelen beperkt geweest. aangeleerd achter dat ene raam in ons appartement was maar heel greep. Mam had nooit veel woorden gebruikt en wat ik mezelf had - Susan, maar er waren nog zo veel dingen die ik niet be . Nog zo’n woord dat ik niet kende. Ik woonde nu al Begrafenis grafenis – als die er is – en wat wij daar dan mee moeten. ’ - ‘Nee, natuurlijk niet. ’ Susan klonk afwezig. ‘Ik doelde op de be miger. - ‘Moet ik dan weg? Gelijk? ’ Deze dag werd grimmiger en grim verder ook gaat. ’ door. Ik weet ook niet of je het ziekenhuis mag verlaten, hoe het dan ‘Dat weet ik, ’ zei Susan. ‘Maar daar gaat de genezing niet sneller Ik zei: ‘Ik ga er heel hard aan werken. ’ lideren, ’ zei ze. ‘Dat weet jij ook. ’ - Susan knipperde met haar ogen. ‘Je moet een paar maanden reva ‘Binnenkort kan ik lopen, ’ zei ik. ‘Dan kan ik van alles voor je doen. ’ wij uit elkaar werden gehaald. zou ik vasthouden, wat er ook gebeurde. Ik zou nooit toelaten dat voet ooit had gedaan. Ik drukte Jamie dichter tegen me aan. Hem Ik voelde een steek in mijn buik, die meer pijn deed dan mijn iets anders. Thornton. Susan zou ons niet mogen houden. Met wezen gebeurde kende dat we niet meer konden schuilen onder de vleugels van lady - Wezen. Jamie en ik waren nu wezen, geen evacuees. Dat bete Susan slikte. Ze knikte. ’Wezen, ’ zei ze. ‘Bestaat er een woord voor kinderen zonder ouders? ’ vroeg ik. Had ze dan gelogen? Of was alles veranderd, nu mam dood was? Ik had haar geloofd. bardeerd. Toen had ze gezegd dat wij altijd bij elkaar zouden blijven. - keer van moeder had gered, op de dag waarop haar huis was gebom  15-11-18 08:33 De_oorlog_die_ik_eindelijk_won_BRUBAKER_druk1_binnenwerk_proef4. indd 16 Dat had ze wel gezegd op de dag waarop ze ons voor de tweede ik voor. ’ gewoon bij mij wonen. ’ Ze zei niet: ‘Het komt wel goed, daar zorg Susan zei niet: ‘Geen zorgen. ’ Ze zei niet: ‘Jullie blijven natuurlijk eerder gehoord? klamme, kille wolk. Ik voelde het diep in mijn buik. Waar had ik dat Dat klonk niet goed. Woorden die aan kwamen drijven op een ’ . ‘Wat er geregeld is Dat was niet het antwoord dat ik wilde horen. Dat was niet het antwoord dat ik had verwacht. Mijn hart sloeg een keer over. Ik knipperde met mijn ogen. Thornton vragen wat er geregeld is. ’ Susan zweeg een moment. ‘Dat weet ik niet, ’ zei ze. ‘Ik zal lady ‘Wat gaat er nu gebeuren? ’ vroeg ik. Susan blijven? Waren we nog evacuees? wist niet wat Jamie en ik waren, nu mam dood was. Konden we bij huilen. Ik wilde hem troosten, maar voelde me leeg vanbinnen. Ik Susan reikte weer naar mijn hand. Ik trok hem terug. Jamie bleef voor evacuees, zoals Jamie en ik. Thornton was de voorzitster, waarmee zij ook verantwoordelijk was die oorlogswerk deden. Susan was lid van de VVB in ons dorp. Lady De VVB was de Vrijwillige Vrouwenbond, de club van vrouwen lopen, vermoed ik. ’ Thornton opgenomen. Ze zullen de slachtoerlijsten wel langs Susan. ‘Een van de VVB-groepen in Londen heeft contact met lady ‘Ik heb de VVB het nieuwe adres van je moeder gegeven, ’ zei terug naar huis. ons gestaan en Jamie en mij met zich mee naar Londen gesleept, en ik haar hadden geschreven. Ineens had ze in levenden lijve voor mijn moeder gehoord, geen woord, ondanks alle brieven die Tot een week geleden hadden we meer dan een jaar niets van ‘Hoe wist lady Thornton het – van mam? ’ Susans hand los.  15-11-18 08:33 De_oorlog_die_ik_eindelijk_won_BRUBAKER_druk1_binnenwerk_proef4. indd 15 gevoelens rond de dood van mijn moeder waren ingewikkelder. ’ ‘Die overlijdens waren allebei heel zwaar, ’ zei Susan, ‘maar mijn was Becky geweest die Butter aan Susan gaf. Susans platgebombardeerde huis was eerst van Becky geweest, en het ven aan een longontsteking. Dat wist ik. Zij hadden samengewoond; - Becky, Susans hartsvriendin, was drie jaar voor de oorlog gestor ‘Een paar jaar geleden. Een paar maanden voordat Becky overleed. ’ Ik keek haar aan. ‘Wanneer stierf jouw moeder? ’ de dat mijn moeder dood was. ’ - ‘Ja, ’ zei Susan. ‘Verbijsterd. Ik voelde me verbijsterd toen ik hoor ‘Is er een woord voor als je niks voelt? ’ je ook voelt, het is goed. ’ Susans hand reikte over Jamies smalle rug en pakte de mijne. ‘Wat ook. Ik was niet verdrietig. Blij was ik ook niet. Of boos. Of wat dan mam dood was, dan was ik niemands dochter meer. je dochter zich verdrietig zou voelen. Maar als Ik keek Susan weer aan. ‘Hoe zou ik me nu moeten voelen? ’ Ik dat zij van mij had gehouden. niet. Deed ik dat maar. Maar meer nog dan wat ook had ik gewild Jamie was liever dan ik. Hij hield waarschijnlijk echt van mam. Ik Jamie begon nog harder te snikken. ‘Ik hield van haar, ’ zei hij. Mam had de pest aan ons. Dat zei ze zelf. ’ in geloofde. Ik keerde me naar Jamie. ‘Waarom ben jij verdrietig? ik dat, ze was mijn moeder – maar ook dat was iets waar ik niet echt mogelijk was geweest. Dat had ik wel altijd gehoopt – natuurlijk had ‘Nee. ’ Ik wist niet of een gelukkig einde met mam en mij wel er een einde is. Jullie moeder kan jullie nu geen kwaad meer doen. ’ gelukkig kun je het niet noemen en dat spijt me. Maar ik ben blij dat ‘Geen gelukkig einde, ’ zei Susan. ‘Niet het allerergste einde, maar Nu wel. gevraagd. week geleden tegen haar gezegd, in Londen. ‘Beloofd? ’ had zij daarop  15-11-18 08:33 De_oorlog_die_ik_eindelijk_won_BRUBAKER_druk1_binnenwerk_proef4. indd 14 de pest aan me gehad. ‘Jij ziet ons nooit meer terug, ’ had ik een Speet het mij? Ik neem aan van wel. Toch? Mijn moeder had ‘Ja. Het spijt me, ’ zei ‘Echt echt? ’ ‘Echt waar, ’ knikte zij. ‘Echt waar? ’ vroeg ik. op de rand van het bed en wreef over Jamies rug. Susan propte een kussen tussen Jamie en mijn borstkas. Ze schoof te schreeuwen van pijn. hij met zijn vuisten tegen mijn borst. Het lukte me om het niet uit Ik sloeg mijn armen om Jamie heen. Hij snikte. Opnieuw beukte Ik dacht dat Jamie en ik nooit vrij zouden zijn. leven had. niet. Hoeveel bommen er ook vielen, ik dacht dat mam het eeuwige Dat mam zou kunnen omkomen, wist ik, maar ik geloofde het op de straten neergekomen. bakstenen muren uit elkaar geschoten. Glasscherven waren als hagel zelf een bombardement meegemaakt. Pal boven mijn hoofd waren het op fabrieken gemunt hadden, zeker op munitiefabrieken. Ik had vielen, nacht na nacht, in zware aanvalsgolven. Ik wist dat de Duitsers nitiefabriek werkte. Ik wist dat er nu dagelijks bommen op Londen - Ik wist dat mijn moeder – mam – ’savonds in een Londense mu Hoofdstuk 2  15-11-18 08:33 De_oorlog_die_ik_eindelijk_won_BRUBAKER_druk1_binnenwerk_proef4. indd 13 maal gelooft. Je kunt heel wat weten, maar dat wil niet zeggen dat je het ook alle Jamie zei: ‘Mam is dood. ’ Ik knikte. Dat wist ik. ‘Het stond in die brief van lady Thornton, ’ zei Susan. ‘Zeg me wat er is, ’ zei ik. Ik sloeg mijn armen om hem heen en keek over zijn hoofd naar Jamie duwde zich stijf tegen me aan. ‘Rustig!’ maande Susan, terwijl ze hem weer van het bed plukte. mijn borstkas. Ik kromp in elkaar. Jamie sprong in een beweging boven op het bed. Hij beukte op Ik werkte me in paniek half overeind. ‘Wat is er? ’ Zijn ogen waren rood en gezwollen. Hij huilde. centimeter van het mijne. Zijn haar leek in geen weken geborsteld. Toen ik mijn ogen weer opendeed, zag ik Jamies gezicht op een paar slikte hem door en viel weer in slaap. Ik zei: ‘Susan is mijn moeder niet. ’ Gelukkig niet! Ik nam de pil, een bikkel bent. ’ Ze gaf me een capsule. ‘Hier. Neem deze maar in. ’ De verpleegster glimlachte. ‘Mooi, ’ zei ze. ‘Je moeder zei al dat je  15-11-18 08:33 De_oorlog_die_ik_eindelijk_won_BRUBAKER_druk1_binnenwerk_proef4. indd 12 alles. Ik schudde mijn hoofd. Te veel pijn deed bijna niets; ik droeg ‘Te veel? ’ zei ik. ‘Het doet altijd pijn. ’ hevige, doe pijn vanaf mijn enkel tot aan mijn knie. ‘Weet ik niet, ’ de operatie in gips gepakt. Dat weet ik nu. Onder dat gips klopte een Ik kon mijn rechterbeen niet bewegen; de artsen hadden het na je veel pijn? ’ vroeg ze. Ik knikte. Ze goot wat water in een glas en ik dronk. ‘Heb Een van de verpleegsters kwam naast mijn bed staan. ‘Dorst? ’ terde ik. - grote schermen. Daarachter schemerde een zacht licht. ‘Susan? ’ uis Midden in de nacht kwam ik pas echt bij. Rond mijn bed stonden ‘Jij hebt geen klompvoet, ’ zei Susan. ‘Niet meer. ’ voetbeen…’ - ‘Ik kan mijn been niet bewegen. Mijn rechterbeen, mijn klomp ‘Niet. ’ Ik slikte uit alle macht. ‘Je liegt. ’ ven me. ‘Het is oké. Je bent veilig. ’ - Ik opende mijn ogen. Susans gezicht, heel wazig, hing ergens bo operatie is voorbij. ’ ‘Doe je ogen eens open, ’ zei Susans stem, nog altijd zacht. ‘De trok hem strak over mijn lijf en stopte hem stijf in. Iemand hield mijn armen vast. Gooide een deken over me heen, mam… Alles was helemaal niet goed. Niet in dit gootsteenkastje, niet bij klaar. Alles is goed. ’ ‘Sst. ’ De stem van Susan, vlak bij mijn oor. ‘Rustig maar. Het is me opgesloten. De kakkerlakken… rechtkastje onder de gootsteen van ons atje in Londen. Mam had - niet bewegen. Ineens zat ik dubbelgevouwen in een zompig aan gemaakt, zat vast onder een berg puin. Mijn been zat vast, ik kon het  15-11-18 08:33 De_oorlog_die_ik_eindelijk_won_BRUBAKER_druk1_binnenwerk_proef4. indd 11 - zweet probeerde ik me te bevrijden. Ik had een bombardement mee of het was vastgebonden. Ik kon geen vin verroeren. Badend in het Terugkomen was een stuk moeilijker. Mijn rechterbeen zat klem, Ik kwam tot vier en toen viel ik in slaap. tot tien tellen. ’ mijn neus. ‘Als ik deze op je gezicht zet, ’ zei hij, ‘moet je langzaam In de operatiezaal hield een man in een lang gewaad een masker voor me los. Even kneep ze in mijn handen. ‘Dapper zijn, ’ zei ze. Toen liet ze klampte me aan haar vast. ‘En als het nou niet werkt? ’ Ik had me niet gerealiseerd dat Susan niet met me mee kon. Ik De verpleegster keerde zich naar Susan. ‘Verder kunt u niet mee. ’ zware witte deur bleven we staan. verpleegster mijn bed door een lange gang manoeuvreerde. Voor een nog vroeg in de ochtend toen Susan mijn hand vasthield terwijl een Ik deed geen oog dicht, maar toch ging de nacht voorbij. Het was ker slapen. ’ - ‘Geen zorgen, ’ zei Susan. ‘Ik zie je morgenochtend. Ga maar lek van slag. ons beiden ongemakkelijk. Ik ademde uit. Mijn maag was nog steeds Susan boog zich voorover. Ze gaf me een knuel. Dat was voor zeker weten? dat hadden ze nog nooit hoeven doen, dus hoe konden ze dat zo snel genoeg in de kelders zouden krijgen als de sirenes gingen. Maar Het was oorlog. De verpleegsters beweerden dat zij alle patiënten Het hing er maar van af wat je goed noemde. Wie weet. ook goed. Het zou goed komen, hoe dan ook. normaal zou functioneren, zei ze, maar als dat niet zo was, was het Dat kon niet, volgens Susan. Ze hoopte dat mijn voet na de ingreep  15-11-18 08:33 De_oorlog_die_ik_eindelijk_won_BRUBAKER_druk1_binnenwerk_proef4. indd 10 zou tegenvallen en misschien wel helemaal verkeerd uit zou pakken. wat mij gebeuren kon, waardoor ik doodsbenauwd was dat het zwaar Nu deed iedereen alsof die operatie van morgen het beste was leefden nog. kwam – mam die ons weer mee naar huis nam – werd het beste: we - huis platgooiden, zaten wij dus in Londen. Het ergste dat ons over naar Londen en in de nacht waarop Duitse bommenwerpers maar. Susan besloot om het er niet bij te laten zitten. Zij volgde ons ineens weer opdook en ons ophaalde. Een week geleden was dat nog dan bij elkaar blijven. Natuurlijk was dat het moment waarop mam gegeten als bij haar, en uiteindelijk wilden we alle drie niets liever de pony wilde ik wel en Jamie en ik hadden nog nooit zo goed Susan had ons eerst niet willen hebben. Wij haar ook niet, maar Susan en Butter terechtgekomen, in een kustplaatsje in Kent. aan Hitlers bommen, ben ik er ook tussenuit geglipt. Zo waren we uit Londen wegstuurde, met alle andere kinderen, om te ontsnappen uit – maar dat leren lopen heeft me het leven gered. Toen mam Jamie kwam. Ik wilde de at uit kunnen, meer niet – ik hoefde niet de stad - en elke dag het bloed van de vloer gepoetst, voordat mam thuis eenkamerat van moeder, in Londen. Ik had dat geheimgehouden Iets meer dan een jaar geleden had ik mezelf leren lopen in de maal gelooft. Je kunt heel wat weten, maar dat wil niet zeggen dat je het ook alle En de volgende dag werd ik geopereerd. Dat was meer dan genoeg. huis en alles erin – maar ik had Jamie, Susan, Bovril en Butter nog. Maar lady Thornton was ver weg. Wij waren alles kwijt – staal was ze, een botte bijl. ik haar naam kende, had ik haar de IJzeren Dame genoemd. Hard als stuipen op het lijf te jagen. Na mijn eerste ontmoeting met haar, voor Thornton, dat wist ik zeker. Lady Thornton was in staat iedereen de zichtsuitdrukking. Dat had iets te maken met die brief van lady - Toch was er nog steeds iets vreemds aan haar stem en haar ge  15-11-18 08:33 De_oorlog_die_ik_eindelijk_won_BRUBAKER_druk1_binnenwerk_proef4. indd 9 opzij. ‘Daar laat ik echt niets tussen komen, ’ zei ze. Susan streek een haarlok van mijn voorhoofd. Ik deed mijn hoofd Ik had verder geen vragen meer gesteld. nodig, dus ik zou een operatie krijgen. verschil is tussen wat juist is en wat is toegestaan. Ik had een operatie maar dat kon haar nu niet zo veel meer schelen. Ze zei dat er een toestemming te geven voor een operatie. Dat was ze nog steeds niet, men; daarvoor had Susan altijd gezegd dat zij niet bevoegd was om - pereerd? ’ Een week geleden had mam geprobeerd ons mee te ne Ik ademde diep in. ‘Is er iets tussen gekomen? Word ik niet geo Susan knikte. ‘Met Jamie is alles goed. ’ jarig was, wist ik nog maar een week. Ik was elf. Mijn geboorteakte hadden we ook. Wanneer ik precies geboorteakte. lang gedacht dat hij al zeven was, maar sinds kort hadden we zijn Jamie was zes, bijna zeven, maar nog niet helemaal. We hadden huis. Daar was Jamie nu, met de hospita. - ven in een gehuurde kamer in een pension, niet ver van het zieken - thuis, maar hier, bij ons. Susan en Jamie en Bovril, Jamies kat, verble geen vraag, want dat kon niet anders. Jamie, mijn broertje, was niet ‘En met Jamie is ook alles goed, ’ zei ik. Dat was een vaststelling, alles goed. ’ je. Er lag een eigenaardige blik in haar ogen. ‘Thuis is ‘Er is niks met Maggie, ’ zei Susan. Haar handen beefden nog beste vriendin. ‘Maggie dan? ’ Maggie was de dochter van lady Thornton, en mijn wel gedaan. ’ Butter gezegd en als er iets met hem zou zijn, had ze dat vast en zeker ‘O, ’ zei Susan. ‘Nee. Dat wil zeggen: lady Thornton heeft niks over Thornton. Zolang ik in het ziekenhuis lag, logeerde hij in de stallen van lady ‘Is er iets met Butter? ’ Butter was Susans pony. Ik was dol op hem. ‘Wat? ’  15-11-18 08:33 De_oorlog_die_ik_eindelijk_won_BRUBAKER_druk1_binnenwerk_proef4. indd 8 Butter? ’ vroeg ik. Er was iets niet in de haak. Ik zag het aan haar gezicht. ‘Is het in haar tas. op zijn plek, vouwde de brief van lady Thornton op en propte hem ‘Niks, ’ zei ze. ‘Diep inademen. Goed zo. ’ Ze zette de kom weer ‘Wat is er? ’ wilde ik weten. ‘Wat staat er in die brief? ’ wallen. Ze zag bleek; onder haar wijd opengesperde ogen zaten donkere Susans hand trilde. De kom trilde mee. Ik keek naar haar gezicht. binnen. zwaai onder mijn kin. Ik klemde mijn kaken op elkaar en hield alles onderste plank van mijn nachtkastje en plaatste die met een ferme Susans adem stokte even. Ze keek me aan, griste een kom van de gewerkt gistte in mijn maag. ‘Ik word misselijk, geloof ik. ’ Ik schudde mijn hoofd. Het slokje thee dat ik naar binnen had Ada? Toast? ’ het adres van het pension kreeg. Weet je zeker dat je niks wilt eten, open. ‘Die moet ze verstuurd hebben voordat ze mijn briefje met de envelop. ‘Van lady Thornton. ’ Ze vouwde de brief die erin zat ‘Hier bezorgd? Bij het ziekenhuis? Wat vreemd…’ een envelop aan voor ze het dienblad wegnam. ‘Een brief voor u, m’vrouw, ’ zei de verpleegster. Ze reikte lig was. Je wist nooit wat die moen van plan waren. - nacht werd aangevallen, maar dat wilde niet zeggen dat het hier vei zouden zien. Dit ziekenhuis lag niet in Londen, dat inmiddels iedere komen dat Duitse bommenwerpers lichtjes en een mogelijk doelwit - avond de ramen verduisterd met gordijnen en schermen om te voor Al vanaf het begin van de oorlog werden bij het vallen van de dienblad weg kon halen. naar een zuster die de vensters aan het verduisteren was dat ze het Susan slaakte een zucht. Ze depte de natte plekken en gebaarde dienblad. dichtgeknepen. Ik kokhalsde en morste thee op de dekens en het  15-11-18 08:33 05-12-16 13:15 De oorlog die mijn leven redde 1-256. indd 8 toe, schoof hem over de bloedvlek. Ik schuifelde zijwaarts over zichtsveld bleef. Ik trok me op aan onze tweede stoel, ging zit Ook voor je broer. ’ Ze lachte. ‘En wat er over is, mik je maar De thee was klaar en mam pakte haar mok. ‘Ik zie die blik in jouw ogen heus wel, meissie. Wees blij dat ik het volhou met je, da’s lastig genoeg. Geloof me, het kan nog veel en veel Ik schonk mezelf ook een kop thee in. Ik nam een inke slok en voelde de hete vloeistof door mijn slokdarm naar mijn maag glijden. Mam maakte geen geintjes. Maar dat deed ik Mijn verhaal begint vier jaar geleden, aan het begin van de grote oorlog, de oorlog waar we nu middenin zitten. De meestemensen waren bang. Ik was tien, al wist ik dat zelf toen niet 05-12-16 13:15 De oorlog die mijn leven redde 1-256. indd 7 ‘Ada! Weg bij dat raam!’ Mams stem. Ze schreeuwde. Ze greep ‘Ik zei iets tegen Stephen White, meer niet. ’ Ik wist dat een weerwoord niet verstandig was, maar mijn mond was sneller dan mijn brein. Bovendien was ik een bijtertje geworden, die mand!’ zei mam. ‘Kijken bij dat raam mag, zo vriendelijk ben ik Ik beet op mijn tong, hield binnen wat ik wilde zeggen, 05-12-16 13:15 De oorlog die mijn leven redde 1-256. indd 8 toe, schoof hem over de bloedvlek. Ik schuifelde zijwaarts over zichtsveld bleef. Ik trok me op aan onze tweede stoel, ging zit Ook voor je broer. ’ Ze lachte. ‘En wat er over is, mik je maar De thee was klaar en mam pakte haar mok. ‘Ik zie die blik in jouw ogen heus wel, meissie. Wees blij dat ik het volhou met je, da’s lastig genoeg. Geloof me, het kan nog veel en veel Ik schonk mezelf ook een kop thee in. Ik nam een inke slok en voelde de hete vloeistof door mijn slokdarm naar mijn maag glijden. Mam maakte geen geintjes. Maar dat deed ik Mijn verhaal begint vier jaar geleden, aan het begin van de grote oorlog, de oorlog waar we nu middenin zitten. De meestemensen waren bang. Ik was tien, al wist ik dat zelf toen niet 05-12-16 13:15 De oorlog die mijn leven redde 1-256. indd 7 ‘Ada! Weg bij dat raam!’ Mams stem. Ze schreeuwde. Ze greep ‘Ik zei iets tegen Stephen White, meer niet. ’ Ik wist dat een weerwoord niet verstandig was, maar mijn mond was sneller dan mijn brein. Bovendien was ik een bijtertje geworden, die mand!’ zei mam. ‘Kijken bij dat raam mag, zo vriendelijk ben ik Ik beet op mijn tong, hield binnen wat ik wilde zeggen, De_oorlog_die_ik_eindelijk_won_BRUBAKER_druk1_binnenwerk_proef4. indd 7 pen. Ik dwong mezelf ervan te drinken. Mijn keel leek te worden - Susan me had gegeven naar mijn lip doen. als het hoorde. De kans bestond dat de voet het dan weer zou gaan - botten van mijn enkel en de boel netjes aan elkaar maken, recht, zo De volgende dag zouden artsen de bijl zetten in de vergroeide je de hele wereld, ik al elf jaar. in het ziekenhuis. Het was oorlog: Hitler had het ruim een jaar aan Het was de avond van 16 september 1940, een maandag, en ik lag probeerde. meen pijn. De huid van mijn voet barstte open en bloedde als ik het - de vloer en de zool van mijn voet wees omhoog. Lopen deed ge van mijn enkel waren scheefgegroeid: mijn tenen schraapten over zijwaartse knik. Dat was mijn hele leven al zo geweest. De botten Mijn rechtervoet was misvormd; bij de enkel maakte hij een rare probeer het. Dit is het laatste wat ze je geven. Morgen heb je dorst. ’ Susan vouwde mijn vingers om de mok. ‘Snap ik, ’ zei ze, ‘maar ‘Hoef ik niet, ’ zei ik. ‘Geen zin. Echt niet. ’ handen die een mok koude thee in de mijne drukten. ‘Ada! Je moet wat drinken!’ De stem van Susan, dwingend. maal gelooft. Je kunt heel wat weten, maar dat wil niet zeggen dat je het ook alle Hoofdstuk 1