Genieten van genoeg 112564 Genieten van Genoeg BW.indd 1 03-10-16 13:38
MARTINE V ONK Gen ie ten v a n g en oeg 112564 Genieten van Genoeg BW.indd 2 03-10-16 13:38
MARTINE V ONK Gen ie ten v a n g en oeg 112564 Genieten van Genoeg BW.indd 3 03-10-16 13:38
Micha Nederland verbindt, inspireert en activeert kerken en organisaties om actief christen te zijn in deze wereld. Dichtbij én ver weg. Met oog voor mens en natuur. Geïnspireerd en gedreven door de profeet Micha: Er is jou, mens, gezegd wat goed is, je weet wat de HEER van je wil: niets anders dan recht te doen, trouw te betrachten en nederig de weg te gaan van je God. Micha 6:8 Dit boek Genieten van genoeg is de eerste uitgave in een reeks Micha Boeken, waarin Micha Nederland samenwerkt met Micha partner Buijten & Schipperheijn. De Michareeks wil op een verrassende manier een breed christe - lijk publiek prikkelen een eigen levensstijl te ontwikkelen op het gebied van rechtvaardige verhoudingen tussen mensen en zorg voor de schepping (dienstbaarheid en duurzaamheid). De redactie wordt gevormd door Theanne Boer Reinier Sonneveld Annemarthe Westerbeek Tjirk van der Ziel Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, geautomatiseerde gegevensbestanden of op welke andere manier dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. ©2016 Buijten & Schipperheijn Motief Vormgeving: Theresia Koelewijn Foto achterplat: Gert-Jan van der Tuuk ISBN 978-90-5881-677-1 112564 Genieten van Genoeg BW.indd 4 03-10-16 13:38
Inhoud Woord vooraf 7 Inleiding 9 Meer dan genoeg 14 Zuivere koffie 26 Een bord vol waarden 38 Uit je comfortzone 50 Samen kom je verder 62 Een groen hart en vieze vingers 74 Tijd om te genieten 86 Epiloog 98 112564 Genieten van Genoeg BW.indd 5 03-10-16 13:38
112564 Genieten van Genoeg BW.indd 6 03-10-16 13:38
7 Woord vooraf Geen schoner vers en met meer kracht dan Micha 6 vers 8 . De aansporing om recht te doen en nederig de weg van God te gaan. Dat stond negentig jaar geleden op de roef van de botter van mijn vissende opa uit Spakenburg. Als een dagelijkse herinnering aan waar het echt om draait in het leven. De aansporing om recht te doen en nede - rig de weg van God te gaan. Het is ook het motto van de Micha beweging, die christenen wereldwijd wil aansporen in hun levensstijl het streven naar recht in deze wereld vorm te geven. Dit boek, Genieten van genoeg , kan daarbij inspireren. Het prikkelt je tot zelfonderzoek, het staat ook vol praktische adviezen. In de inleiding vertelt Martine Vonk over haar studietijd en hoe ze gemotiveerd raakte bij te dragen aan sociale en ecologische gerechtigheid. En hoe moedeloos ze van die opdracht werd. Totdat ze tot de bevrijdende ontdekking kwam dat wij de aarde niet gaan redden, dat God daar allang mee bezig is. Nee, God vraagt ons in ons persoonlijk leven recht te doen, trouw te zijn en nederig zijn weg te gaan. Dat is de kern van Micha 6: 8. Een van de adviezen uit haar boek: geef. Waarom zou je altijd iets nieuws kopen als je een cadeau zoekt? Je kunt heel goed iets van jezelf geven, met een mooi ver - haal erbij. Al jaren geef ik bij allerlei gelegenheden een of meer reeds gelezen boeken weg, passend bij de persoon 112564 Genieten van Genoeg BW.indd 7 03-10-16 13:38
8 en de gelegenheid. Het is altijd persoonlijk, wordt zeer gewaardeerd en als bijkomend voordeel houd ik hiermee de omvang van mijn boekenbezit in toom. Ik kan het van harte aanbevelen! Wouter de Jong Voorzitter Micha Nederland 112564 Genieten van Genoeg BW.indd 8 03-10-16 13:38
9 Inleiding Al tijdens mijn studententijd werd ik gegrepen door de gevolgen van onze consumptie voor de natuur en onrecht dat mensen wordt aangedaan. In de Bijbel staat de opdracht goed voor de aarde en de naaste te zorgen en vanuit die opdracht ging ik me inzetten voor natuur en milieu. Ik deed mee aan allerlei acties, schreef artike - len, praatte erover met mensen. Ja, ik was wat je noemt goed bezig. Maar de realiteit, daar werd ik eerlijk gezegd weleens moedeloos van. Het terugdringen van broeikas - gassen gaat zo tergend traag. Waar in het Westen het bewustzijn voor duurzaamheid groeit, neemt de vervui - ling in nieuwe economieën als China en India alleen maar toe. Ook raakt onze manier van leven direct aan wereldwijde ongelijkheid en onrecht. Dat was een extra stimulans om me bezig te houden met rechtvaardigheid. Tegelijkertijd vroeg ik me af: is er wel hoop voor de toekomst? En wat doet God zelf eigenlijk? Ik heb ontdekt dat het niet zozeer draait om ‘de opdracht’ voor de aarde te zorgen. Als je werkt vanuit een opdracht, houd je het namelijk niet vol. Een veranderde leefstijl is meer een logisch gevolg van waar het in de Bijbel écht om gaat: de liefde van God voor heel zijn schepping, mens en natuur. God houdt zoveel van zijn schepping dat hij Jezus naar de aarde stuurde om de gebrokenheid te her - stellen. Volgens de Bijbel wil God graag ‘alles op aarde en 112564 Genieten van Genoeg BW.indd 9 03-10-16 13:38
10 in de hemel met zich verzoenen’ (Kolossenzen 1: 20). Wij mensen kunnen uiteindelijk deze aarde niet redden, dat doet God zelf. Hij is daar allang mee begonnen. Onze uit - daging is te ontdekken waar hij bezig is en daarbij aan te sluiten. Jezus legt de vinger op de zere plek. De diepste oorzaak van de milieuproblematiek en het onrecht is onze zelfge - richtheid. Vechten tegen de zogenaamde ‘grote vervuilers’ is onbegonnen werk. Als ik me realiseer dat de oorzaak uiteindelijk ook in mijzelf ligt, ga ik naar Jezus toe. Het enige wat echt helpt is bekering. Anders denken en anders doen. Een andere leefstijl begint met overgave aan God. Vanuit deze nieuwe drive, de liefde voor de Schepper en zijn schepping, draag ik mijn steentje bij aan behoud van het goede op deze aarde. Genieten van… wat? Genieten van genoeg, heet dit boek. Dat klinkt misschien een beetje raar. ‘Genoeg’ associeer je met ‘soberheid’, en ‘genieten’ juist met extra... Toch lijkt het net of deze woorden juist door die tegenstelling elkaar versterken. Want kun je wel genieten als je vindt dat je niet genoeg hebt? Als je ontevreden bent? Of als je beseft dat je zoveel rijker bent dan anderen op deze aarde? Met deze vragen begin ik het eerste hoofdstuk. ‘Genieten van genoeg’ is jarenlang het motto geweest van Time to Turn , een christelijke (jongeren)beweging rond leefstijl, armoede en milieu. Ik heb deze beweging mede vorm gegeven vanaf 1996, in de latere jaren was ik er als adviseur bij betrokken. Time to Turn zocht steeds de balans tussen bezinning en actie: door onze acties wilden we mensen aan het nadenken zetten. Als je alleen maar bezig bent met ‘genoeg’ kun je namelijk heel zuur wor - 112564 Genieten van Genoeg BW.indd 10 03-10-16 13:38 Genieten van genoeg